E vërteta për “organiken”

Ekipi i "Toka e Mirë"

|



Kontaminimi i tokës, ujërat e ndotura nëntokësore dhe përdorimi i pakontrolluar i pesticideve janë arsyet kryesore pse perimet dhe frutat në tryezat tona na sjellin më shumë dëm sesa dobi për shëndetin. Argumenti "Hani më shumë perime dhe fruta për një shëndet më të mirë", dalëngadalë por me siguri po humbet kuptimin e tij dhe merr kuptim vetëm nëse shtojmë mbiemrin "organike" pas perimeve dhe frutave.

Çfarë është në të vërtetë prodhimi i ushqimit "organik" dhe çfarë i bën këto produkte më të mira dhe më të shëndetshme sesa produktet e prodhuara në mënyrë konvencionale?

• Produktet organike rriten në tokë të pandotur dhe prodhohen me metoda që nuk janë të dëmshme për shëndetin e njeriut dhe mjedisin.


• Në mënyrën organike të prodhimit dhe përpunimit të ushqimit, përparësi i jepet përdorimit të substancave dhe produkteve të përftuara në mënyrë natyrale.


• Përdorimi i plehut artificial, pesticideve kimike, hormoneve, konservantëve, aditivëve, farërave dhe përbërësve të modifikuar gjenetikisht ose substancave të tjera sintetike nuk lejohet.


• Standardet organike garantojnë një qasje humane të trajtimit të kafshëve dhe sigurimin e kushteve të përshtatshme për sjelljen e tyre natyrore, me shumë hapësirë dhe ajër të pastër.


• Emri produkt organik, gjegjësisht ushqimi organik, është dhënë për shkak të substancave organike dhe metodave me të cilat fermerët i zëvendësojnë këto substanca artificiale.


• Mënyra e prodhimit të ushqimit organik rregullohet ligjërisht dhe kontrollohet rregullisht për të siguruar që produktet janë të sigurta dhe nuk përmbajnë substanca të dëmshme.

Në fakt, bujqësia organike është një qasje holistike për menaxhimin e prodhimit, e cila promovon dhe përmirëson shëndetin e agro-ekosistemit, përfshirë biodiversitetin dhe ciklet natyrore, përmes përdorimit të metodave agronomike, biologjike dhe mekanike, në krahasim me përdorimin e materialeve sintetike (kimikateve) në prodhimin konvencional. Është një sistem që fillon të marrë parasysh ndikimet e mundshme mjedisore dhe sociale në mjedis dhe shoqëri, kurse në mënyrë të tërthortë ka ndikim pozitiv në shëndetin tonë.

Cilat janë përfitimet e drejtpërdrejta nga dieta me produkte organike?

• Produktet organike përmbajnë më shumë lëndë ushqyese natyrore, të tilla si sheqerna natyralë, vitaminë C, karotenoide, antioksidantë dhe sasi më të mëdha të mineraleve, si kalcium, magnez dhe hekur.


• Përmbajnë më pak nitrate të dëmshme, për shkak të ndalimit të përdorimit të plehut artificial në prodhim.


• Minimizojnë ekspozimin tuaj ndaj pesticideve. Më shumë se 400 pesticide të ndryshme përdoren në prodhimin bujqësor konvencional, kështu që mbetjet e tyre janë shpesh të pranishme në ushqim dhe mund të shkaktojnë çrregullime serioze shëndetësore, të tilla si demenca, sindroma e Parkinsonit, sëmundjet e frymëmarrjes, diabeti dhe një sërë sëmundjesh malinje. Mënyra më e mirë për t'i shmangur këto pesticide kimike është përdorimi i produkteve organike në prodhimin e të cilave nuk lejohet përdorimi i tyre.


• Kanë më pak aditivë. Aditivë të caktuar mund të jenë kancerogjenë ose të shkaktojnë çrregullime të tjera, siç është hiperaktiviteti tek fëmijët. Në prodhimin e ushqimit në Bashkimin Evropian përdoren 290 aditivë, ndërsa në prodhimin e ushqimit organik lejohet të përdoren vetëm 32 aditivë të përcaktuar rreptësisht. Për këtë arsye, mund të thuhet se ushqimi organik ka një erë, shije dhe ngjyrë më natyrale.


• Ato nuk prodhohen me përdorimin e hormoneve, antibiotikëve dhe barnave të tjera sintetike, të cilat mund të shkaktojnë kancer ose ekspozim ndaj baktereve rezistente ndaj antibiotikëve.


• Ul indeksin e inflamacionit në trupin tuaj.


• Ul rrezikun e zhvillimit të limfomës jo-Hodgkin dhe kancerit të gjirit.

Duke konsumuar ushqim organik lokal ju ndikoni tërthorazi në përmirësimin e shëndetit publik. Me mospërdorimin e plehut dhe pesticideve kimike, zvogëlohet ndotja e tokës dhe ujërave nëntokësore, ndërsa aplikimi i praktikave të qëndrueshme bujqësore rrit lëndën organike në tokë dhe kështu zvogëlon çlirimin e CO2-shit në atmosferë, i cili është drejtpërdrejt përgjegjës për ndryshimet klimatike.

Sa më e shkurtër koha nga korrja në treg, aq më shumë produkti ka mundësinë të ruajë plotësisht lëndët ushqyese të tij. Një produkt që ka udhëtuar mijëra kilometra, nuk mund të jetë i shëndetshëm, përkundrazi, ai duhet të trajtohet kimikisht në mënyrë të përsëritur për të mbijetuar deri në vendmbërritjen e tij përfundimtare. Një sistem i tillë ushqimor nuk është i qëndrueshëm, konsumon burime të pakthyeshme (ujë, pasuri toke, mund njeriu) dhe ndot gjatë transportit. Prandaj, konsumi i produkteve organike vendore dhe sezonale ka një ndikim pozitiv në mjedis dhe mbron biodiversitetin lokal.

Përfitimet nga kjo metode prodhimi janë padyshim të mëdha, kështu që shumë vende në botë po ndërtojnë strategji për të rritur prodhimin organik. Sigurisht, vendet perëndimore janë në krye. Për shembull, në maj të vitit 2020, Komisioni Evropian vendos organiken si segmentin kryesor në zbatimin e Marrëveshjes së Gjelbër Evropiane. Strategjia e tyre thekson se "tregu për produktet organike duhet të vazhdojë të zhvillohet, ndërsa bujqësia organike duhet të marrë mbështetje dhe promovim shtesë". Si pjesë e kësaj strategjie, Komisioni publikoi "Planin e Veprimit për Prodhimin Organik 2021-2027", i cili synon të rrisë prodhimin, por dhe kërkesën për këto produkte. Deri në vitin 2030. bujqësia organike përbën 25% të të gjithë tokës së punueshme të BE-së (aktualisht rreth 9%).

Edhe në Maqedoni, ky lloj prodhimi po rritet vazhdimisht, por me një dinamikë tipike për ne dhe shoqërinë tonë. Me më pak se një përqind të tokës së punueshme nën prodhimin organik, jemi ende në hapat e parë. Interesimi për këtë dietë sigurisht që ekziston tek qytetarët tanë, por pavarësisht rëndësisë dhe përfitimeve, ajo ende mbetet tek një grup i vogël qytetarësh, të ndërgjegjshëm për shëndetin e tyre.

Për lexim të hollësishëm të këtij teksti, shihni f.16-17 të botimit elektronik të revistës BETTY (SHTATOR 2021).