Dhimbja e shpinës

Dr. Ana Madç
doctor I mjekësisë
IPSH Poliklinika Dr. Gjoshe

|



Sistemi nervor i zhvilluar ka aftësinë të zbulojë ndryshimet në organizëm dhe në mjedis, t'i interpretojë ato dhe përmes organeve efektore, t'i kontrollojë pjesërisht dhe të reagojë ndaj tyre. Dhimbja është një përvojë universale e pakëndshme që është e pranishme në jetën e përditshme të një personi. Dhimbja është mekanizmi më i përsosur mbrojtës që ka trupi i njeriut. Ajo shkakton një ndjenjë të pakëndshme që buron nga vende me inde të lënduara ose të dëmtuara dhe shoqërohet gjithmonë me një gjendje patologjike në organizëm.

Reagimi ndaj dhimbjes është unik dhe individual. Reagimi lidhet me vendin, vendndodhjen dhe llojin e indit të dëmtuar. Dhimbja paraqet një grup prej tre përbërësish: identifikimi i dhimbjes, përvoja negative dhe lokalizimi i saj. Ajo është mekanizmi mbrojtës i trupit që tregon ekzistimin e ndryshimeve që prishin oksigjenimin dhe integritetin normal të qelizave në trup.

Në varësi të kohës së fillimit dhe kohëzgjatjes së dhimbjes, dallohen dhimbje akute dhe kronike. Dhimbja akute shfaqet papritur dhe paralajmëron se në organizëm po ndodh një ngjarje patologjike që kërkon ekzaminim të detajuar diagnostik (infeksione, thyerje, distensione, spazma e të ngjashme). Dhimbja akute zgjat relativisht shkurt dhe trajtohet lehtësisht me terapinë e duhur. Nëse dhimbja akute nuk trajtohet, mund të kalojë në dhimbje kronike me kalimin e kohës. Trajtimi parësor i dhimbjes akute synon trajtimin e shkakut themelor të dhimbjes, duke përdorur analgjetikë, antibiotikë, dilatatorë koronarë dhe operacion.

Dhimbja kronike është dhimbje që zgjat më shumë se gjashtë muaj dhe që është refraktare ndaj etios së aplikuar dhe terapisë simptomatike. Është pasojë e një procesi patologjik kronik. Pacientët shfaqin shenja depresioni me letargji, anoreksi, apati dhe mbyllje në vete. Trajtimi është kompleks dhe përfshin trajtimin e shkaktarit, me përdorim të vazhdueshëm të analgjetikëve, krahas nevojës për mbështetje dhe kujdes psikologjik dhe social për pacientët. Nëse dhimbja shfaqet vetëm në disa gjendje, për shembull pas disa lëvizjeve ose qëndrimit në këmbë, atëherë është dhimbje e rastësishme.

Shtylla kurrizore është një organ i veçantë në sistemin lokomotor, me funksion statik dhe dinamik. Ajo mban kokën, mbështet bustin, rrethon dhe mbron palcën kurrizore dhe merr pjesë në çdo lëvizje të trupit. Nëpërmjet legenit, shtylla kurrizore lidhet me gjymtyrët e poshtme, duke marrë pjesë në lëvizjen e tyre dhe duke e transferuar peshën e trupit tek ata. Shkaqet e dhimbjes së shpinës janë të shumta dhe disa prej tyre shkaktohen nga vetë personi, përmes shprehive të këqija gjatë gjithë jetës (qëndrimi jo i duhur, obeziteti, ngritja e sendeve të rënda, lëvizjet e papritura, stresi etj.). Shkaqe të tjera të mundshme të dhimbjes së shpinës janë aksidentet automobilistike, traumat, rrëzimet, lëndimet e muskujve, si dhe lëndimet sportive. Rreth 8 nga 10 persona kanë pasur dhimbje shpine të paktën një herë në jetën e tyre.

Dhimbja e shpinës mund të vijë nga një sërë strukturash në shtyllën kurrizore, si muskujt, tendinat, kyçet, ligamentet, disqet ndërvertebrale ose strukturat nervore. Dhimbja akute zakonisht ndodh për shkak të dëmtimit gjatë ngritjes së objekteve të rënda ose lëvizjes së papërshtatshme të papritur. Shpesh shkaktohet nga stresi, i cili mund të çojë në tension në muskujt e shpinës, gjë që shkakton ose përkeqëson dhimbjen e shpinës.

Dhimbjet kronike të shpinës shpesh shkaktohen nga ndryshime degjenerative në shtyllën kurrizore, të paraqitura si ndryshime në nyjat e vogla të rruazave dhe disqeve ndërvertebrale. Shkaku kryesor i dëmtimit të diskut ndërvertebral është plakja e parakohshme. Këto ndryshime shfaqen herët a vonë te të gjithë, janë pak a shumë të theksuara dhe mund të shkaktojnë probleme.

Nëse vuajmë nga dhimbjet e shpinës duhet të bëjmë aktivitet fizik të rregullt, si ecje apo not, si dhe ushtrime për relaksimin dhe forcimin e muskujve të shpinës; pushim, i cili mund të jetë i dobishëm vetëm kur dhimbja është e fortë; kompresa të nxehta dhe të ftohta; masazh; si dhe ushtrime për shtrirjen dhe forcimin e muskujve.

Nëse ndieni dhimbje që shkakton lodhje, mos harroni të merrni ilaçe kundër dhimbjeve dhe të praktikoni sa më shumë që të mundeni aktivitetin tuaj të rregullt fizik. Kjo do t'ju ndihmojë të mos humbni masën muskulore, si dhe të forconi muskujt e shpinës. Nëse keni dhimbje të forta që nuk largohen brenda një ose dy javësh, duhet të flisni me mjekun tuaj. Kjo vlen edhe për rastet kur ndieni dhimbje pas një rënieje, përplasjeje apo aksidenti me makinë dhe në rast se filloni të humbisni ndjesinë e prekjes në këmbë dhe keni më pak forcë në muskujt e këmbëve. Dhimbja e shpinës, pavarësisht marrjes së ilaçeve, ruan funksionin e saj, sinjalizon rrezik apo sëmundje, që ndikon ndjeshëm në cilësinë e jetës.

Për lexim të hollësishëm të këtij teksti, shihni f.6-7 të botimit elektronik të revistës BETTY (JANAR 2022).