Sëmundjet kronike të gjurit

Spec. Dr. Ivo Donevski,
UK TOARILUC, Shkup

|



Sëmundjet kronike të gjurit

Gjuri është nyja më e madhe në trupin e njeriut dhe përballon ngarkesën më të madhe. Prandaj, ekziston një rrezik ndjeshëm i lëndimeve ose sëmundjeve të gjurit. Shkaqet e problemeve të gjurit ndryshojnë shumë. Në përgjithësi, mund të dallojmë midis dhimbjes akute dhe kronike të gjurit. Për trajtim optimal, është e rëndësishme të përcaktohet shkaku i problemit.

Dhimbja kronike në gjunjë është vazhdimisht në rritje. Intensiteti rritet për muaj dhe vite. Dhimbja zakonisht ndihet gjatë ose pas rritjes së stresit. Dhimbja fillestare shpesh përshkruhet si dhimbje që së pari ulet pas disa hapave, por pastaj intensifikohet pas rritjes së stresit. Dhimbja kronike në gju shkaktohet nga degjenerimi (dhimbja) ose inflamacioni i nyjës.

Artroza parësore e gjurit:Kjo vlen për ngrënien (harxhimin) e kërcit të nyjës. Për shkak të ngrënies së kërcit, sipërfaqet humbasin aftësinë për të rrëshqitur, gjë që çon në fërkime të vazhdueshme të nyjës. Pasojat janë grumbullimi i lëngjeve në nyjë, dhimbje, bllokimi i nyjës, shtangia e nyjës dhe kufizimi i lëvizjes. Artroza e gjurit ka shumë shkaktarë. Mund të shfaqet si simptomë dytësore pas një dëmtimi të ligamenteve kapsulare ose si pozicion jonormal i boshtit (këmbët X dhe këmbët O). Ndër shkaktarët e tjerë janë sëmundjet dhe inflamacioni.

Artriti reumatoid:Tek artriti kronik reumatoid, i cili zakonisht ndodh në faza, qelizat e sistemit imunitar sulmojnë membranën sinoviale. Substancat inflamatore të sapoformuara shkatërrojnë indin lidhës dhe kërcin e nyjës. Simptomat nuk janë specifike në fillim dhe nuk mund t'i atribuohen gjithmonë drejtpërdrejt artritit. Simptomat tipike janë ethe të lehta, humbje peshe dhe lodhje. Kjo fazë mund të fillojë dalëngadalë, por edhe papritmas. Dhimbjet klasike të sistemit lokomotor, siç është shtangia e mëngjesit, shfaqen më vonë në rast të artritit të gjurit. Atëherë nyjat janë të shtangëta dhe të dhimbshme. Kjo shoqërohet me skuqje, ënjtje dhe dhimbje.   

Sindroma e dhimbjes patelofemorale (dhimbje nën kupën e gjurit):Kjo sindromë është shkak i zakonshëm i dhimbjes në gjurin e përparmë. Kryesisht prek gratë e reja pa ndryshime strukturore në kërcin e nyjës. Në këtë gjendje, kupa e gjurit mund të lëvizë përjashta me dhimbje, për arsye të ndryshme mekanike. Një dukuri e zakonshme është ngarkesa e tepruar e nyjave, për shkak të muskujve të pabalancuar të kofshës ose për shkak të një ngarkese të lartë në sport, në kombinim me muskujt e dobët të legenit ose pozicionin e gabuar të shputës.

Diagnoza:Mjeku së pari bën pyetje në lidhje me problemet dhe simptomat shoqëruese. Aspekte të rëndësishme përfshijnë: sa kohë ndihet dhimbja në gju, ku lokalizohet dhimbja dhe kur ndodh zakonisht. Për të përcaktuar më mirë shkakun e dhimbjes në gju, të gjitha sëmundjet ekzistuese, lëndimet ekzistuese ose aksidentet në të kaluarën merren parasysh gjatë diagnostikimit. Vijon një ekzaminim i plotë i nyjave të gjurit me teste të shumta të lëvizjes. Mjeku mund të përcaktojë se ku dhe sa rëndë është i dëmtuar gjuri në bazë të problemeve (të tilla si ënjtja e gjurit, grumbullimi i lëngjeve në nyjë, diapazoni i kufizuar i lëvizjes).Në varësi të rezultateve, në rast të dhimbjeve të gjurit, mund të kërkohen teste shtesë për të përcaktuar diagnozën. Këto përfshijnë rrezet X, ultratingujt, MRI-në, artroskopinë e gjurit ose aspiracionin e nyjës.

Terapia:Terapia varet nga shkaku i shqetësimit. Pushimi është i mjaftueshëm për një nyje të dhimbshme të gjurit. Në disa raste, mjeku duhet të operojë nyjën e gjurit. Pas një ndërhyrjeje të tillë është e rëndësishme të mbani ortozë adekuate dhe të ripërtërini muskujt me ndihmën e fizioterapisë. Korsetë ose ortozat ju ofrojnë një mundësi jokirurgjikale të trajtimit për të stabilizuar nyjën e gjurit, për të zvogëluar mundimet ose për të drejtuar nyjën e gjurit dhe për të lehtësuar dhimbjen. 

Për lexim të hollësishëm të këtij teksti, shihni f.31 të botimit elektronik të revistës BETTY (PRILL 2021).