BETTY nëna – Infeksionet me streptokokë tek fëmijët

Spec. Dr. Zorica Martinoska Andonova
Ordinanca e mjekësisë së përgjithshme dhe familjare
IPSH Citus

|



Streptokokët janë baktere gram-pozitive, në formë sferike, të vegjël në diametër dhe të renditur si në zinxhirë. Ata nuk janë të lëvizshëm, nuk kanë kapsulë, nuk krijojnë spore dhe kultivohen lehtësisht në mediumet bazë. Ekzistojnë shumë klasifikime të streptokokëve, duke i ndarë ata në grupe dhe lloje. Sipas kushteve të nevojshme për rritjen e tyre, streptokokët ndahen në aerobë dhe anaerobë.

Në praktikën klinike, shkaqet më të zakonshme të sëmundjes janë:

• Streptokoku i grupit A.


• Streptokoku i grupit B


• Streptokoku i grupit C


• Streptococcus pneumoniae


• Streptococcus viridans

Për mjekësinë njerëzore, më të rëndësishmit janë streptokokët Beta hemolitikë të grupit A, të cilët shkaktojnë rreth 98% të numrit të përgjithshëm të sëmundjeve streptokokale. Ky grup streptokokësh krijon një gamë të tërë produktesh jashtëqelizore dhe shkakton rritje të numrit të antitrupave të përshtatshëm që përdoren si një nga parametrat për diagnostikimin e infeksioneve streptokokale (AST - titri i antistreptolizinës).

Burimi i infeksionit janë kryesisht njerëzit e sëmurë ose bartësit e baktereve streptokokale. Bakteret streptokokale janë shumë ngjitëse dhe transmetohen shpejt dhe lehtë, veçanërisht në vendet si kopshtet dhe shkollat. Përveçse përmes spërklave (teshtitje, kollitje), infeksioni mund të transmetohet edhe përmes objekteve (shami, leckë etj.). Fëmijët e vegjël janë infektivë ndaj mjedisit të tyre gjatë sëmundjes për rreth 10 ditë.

SËMUNDJET E SHKAKTUARA NGA INFEKSIONET ME STREPTOKOKË

Sëmundja më e zakonshme është angina, e ndjekur nga skarlatina dhe erizipela. Përveç kësaj, streptokokët shkaktojnë sëmundje të lëkurës, sëmundje të veshëve, sinuseve dhe më rrallë pneumoni, sepsë ose meningjit purulent.

Angina streptokokale është sëmundja më e zakonshme e shkaktuar nga streptokokët. Në 15 deri në 30% të të gjitha dhimbjeve të fytit tek fëmijët, shkaku kryesor është streptokoku i grupit A. Sëmundja fillon pas 1-3 ditësh inkubacioni, me temperaturë të rritur, dhimbje koke, dhimbje të fytit gjatë gëlltitjes, skuqje dhe ënjtje të mukozës me eksudat purulent dhe nyja limfatike të zgjeruara dhe të ndjeshme në qafë. Tek fëmijët më të vegjël ekziston një prirje që infeksioni të përhapet në veshin e mesëm, mastoide dhe meningje. Pneumonia e shkaktuar nga streptokoku beta hemolitik i grupit A është një sëmundje e rrezikshme, që ndodh më së shpeshti si rezultat i infeksioneve virale, që ka të ngjarë të rrisin ndjeshmërinë.

Skarlatina karakterizohen nga simptoma të përgjithshme të sëmundjes, anginë dhe skuqje dhe shkaktohet nga streptokoku i grupit A, i cili prodhon një toksinë eritrogjene. Sëmundja fillon papritur me ethe, temperaturë të rritur dhe dhimbje të fytit. Skuqja shfaqet 12 deri në 48 orë pas fillimit të sëmundjes, më së shpeshti në gjoks, nën sqetull, në pjesën e poshtme të barkut dhe në pjesën e brendshme të kofshëve. Skuqja zbehet pas ditës së tretë, ndërsa diku nga dita e shtatë shfaqet qërimi i lëkurës, i cili është karakteristik për skarlatinën.

Infeksionet e lëkurës tek fëmijët (impetigo) ndodhin në shtresat sipërfaqësore të lëkurës me shfaqjen e ulcerave spërkatëse, ndërsa sipërfaqja e zhveshur mbulohet me qelb dhe kore. Nëse nuk trajtohet menjëherë dhe në mënyrë të përshtatshme, mund të vijë deri te një formë më e rëndë e infeksionit të lëkurës ose erizipelë.

Sëmundjet streptokokale janë të një rëndësie të madhe socio-mjekësore, sepse komplikimet e tyre (ethet reumatike dhe glomerulonefriti akut) ndodhin vonë dhe mund të lënë pasoja të përhershme në shëndetin e fëmijëve.

Glomerulonefriti akut zhvillohet shpesh pas një infeksioni të lëkurës me streptokokë. Sëmundja karakterizohet me ënjtje, presion të lartë të gjakut, gjak dhe proteina në urinë, si dhe me funksion të dëmtuar të veshkave. Shumica e fëmijëve të sëmurë shërohen plotësisht, ndërsa një numër i vogël i fëmijëve zhvillojnë nefrit kronik dhe insuficiencë të veshkave.

Ethet reumatike shfaqen një deri në katër javë pas infektimit me streptokokët e grupit A, të cilat madje mund të kalojnë pa u vënë re. Shenjat tipike të etheve reumatike janë temperatura e lartë, dobësia, artriti me migrenë, karditi. Ethet reumatike tregojnë një prirje për t'u riaktivizuar në rastin e infeksioneve të përsëritura të streptokokut, prandaj është e rëndësishme që pacientët e tillë të mbrohen nga infeksionet e përsëritura të streptokokut të grupit A me administrim profilaktik të penicilinës.

DIAGNOZA LABORATORIKE

Diagnoza e infeksioneve streptokokale bëhet duke vërtetuar praninë e bakterit në shtupë nga fyti ose lëkura, qelbi, hemokultura, lëngu cerebrospinal, pështyma, shtupë nga zona rektale ose urina. Mostra e testit varet nga vendndodhja e infeksionit. Përveç marrjes së materialit për analiza mikrobiologjike, është e nevojshme të bëhet një analizë bazë biokimike e gjakut dhe urinës. Një antibiogram i përshtatshëm bëhet për secilin streptokok të izoluar, kështu që nuk rekomandohet të fillohet terapia me antibiotikë para se të merret rezultati përfundimtar.

TRAJTIMI

Trajtimi i infeksioneve streptokokale bëhet me antibiotikë dhe ilaçi i parë i zgjedhur është penicilina. Tek fëmijët me mbindjeshmëri ndaj penicilinës përdoren eritromicina ose linkomicina. Trajtimi duhet të zgjasë 10 ditë, me çka arrihet çrrënjosja e streptokokut dhe parandalohet zhvillimi i sëmundjes post-streptokokale.

Ilaçet antibakteriale nuk kanë efekt në zhvillimin e sëmundjes post-streptokokale, por janë të dobishme në parandalimin e infeksionit të sërishëm me streptokokë të grupit A tek pacientët me ethe reumatike.

Për lexim të hollësishëm të këtij teksti, shihni f.20-21 të botimit elektronik të revistës BETTY (TETOR 2021).