A e dini kur dhe pse festohet 8 Marsi?

Shkruan: Seida Xhigal
Gratë po luftojnë për të drejtat e tyre çdo ditë në çdo nivel


Dita Ndërkombëtare e Gruas, 8 Marsi, është një ditë kur përkujtohet lufta e grave për barazi ekonomike, politike dhe sociale me burrat.

Tetë Marsi është shpallur Dita Ndërkombëtare e Gruas nga Kombet e Bashkuara për të shënuar rolin e gruas së zakonshme në histori, si dhe luftën e saj për barazi, drejtësi, paqe dhe zhvillim.

Në Partinë Socialiste të Gjermanisë (SPD), Klara Cetkin, së bashku me Rosa Luksemburg, mikesha dhe e besuara e saj, ishte një nga figurat kryesore të krahut revolucionar të majtë ekstrem të partisë.

Në debatin e revizionizmit në fillim të shekullit të 20-të, ajo së bashku me Luksemburgun sulmuan tezat reformiste të Eduard Bernsteinit.

Cetkin ishte shumë e interesuar për gratë në politikë, duke përfshirë luftën për mundësi të barabarta dhe të drejtën e votës së grave.

Ajo zhvilloi lëvizjen socialdemokratike për gratë në Gjermani; nga viti 1891 deri në vitin 1917 ato redaktuan gazetën e grave të SPD Die Gleichheit ("Barazia"). Në vitin 1907, ajo u bë drejtuese e zyrës së sapokrijuar të grave të SPD.

Ajo themeloi Ditën e parë Ndërkombëtare të Gruas më 8 Mars 1910, duke e nisur idenë në Kopenhagë.

Për herë të parë, Dita e Gruas u festua më 28 shkurt 1909 në Shtetet e Bashkuara me iniciativën e Partisë Socialiste të Amerikës.

Në vitin 1910, nën kujdesin e Internacionales së Dytë në Kopenhagë, u mbajt Konferenca e Parë Ndërkombëtare e Grave dhe u vendos që të festohej Dita Ndërkombëtare e Gruas, por pa caktuar një datë të saktë.
Një vit më pas, më 19 mars 1911, kjo festë u festua për herë të parë nga më shumë se një milion njerëz në Austri, Danimarkë, Gjermani dhe Zvicër. Më 8 mars 1913, gratë në Evropë mbajtën takime paqësore.

Pas fitores së bolshevikëve në Rusi, dhe me iniciativën e Aleksandra Kolontai, 8 Marsi u shpall festë kombëtare.

Simbolika e kësaj feste duhet të jetë përditësimi i kërkesave për përmirësimin e kushteve të punës së grave dhe përmirësimin cilësor të statusit të tyre social-politik në shoqëri.

Republika e Maqedonisë punon dukshëm në të gjitha fushat - ekonomike, politike, sociale dhe shëndetësore - të gjitha me qëllim të përmirësimit dhe lehtësimit të jetës së çdo gruaje në këtë shoqëri.

Të drejtat e grave përfshijnë edhe shëndetin e gruas, i cili kërkon shumë punë.

Ai përfaqëson një gjendje të mirëqenies emocionale, sociale, kulturore, mendore dhe fizike të grave, e cila përcaktohet njëkohësisht nga statusi i tyre social dhe ekonomik, si dhe nga karakteristikat e tyre biologjike.

Gratë kanë të drejtë të gëzojnë standardet më të larta të arritshme të shëndetit fizik dhe mendor.

Gëzimi i kësaj të drejte është jetik për jetën dhe mirëqenien e tyre, si dhe për aftësinë e tyre për të marrë pjesë në të gjitha fushat e jetës publike dhe private.

Nevojat e grave në aspektin e shëndetit dhe kujdesit shëndetësor janë të njohura dhe të normativizuara në legjislacionin vendas, para së gjithash, në Ligjin për kujdesin shëndetësor, Ligjin për sigurimin shëndetësor, Ligjin për mbrojtjen e të drejtave të pacientëve, si dhe në programet e Qeverisë së Republikës së Maqedonisë, të cilat janë nën përgjegjësinë e Ministrisë së Shëndetësisë, veçanërisht Programi Kombëtar Vjetor për Shëndetin Publik, Programi për zbulimin e hershëm të sëmundjeve malinje, Programi për kujdesin aktiv shëndetësor të nënave dhe fëmijëve në Republikën e Maqedonisë, programi "Shëndet për të gjithë" dhe që përfshijnë aktivitete për promovimin e shëndetit të grave, ekzaminime të rregullta parandaluese, depistime për kancerin e gjirit, kancerin e qafës së mitrës, kancerin kolorektal etj.

Të gjithë së bashku duhet të punojmë për ndërgjegjësimin për përmirësimin e të drejtave të grave, barazimin e tyre me burrat dhe aksesin e barabartë në të gjitha sferat e jetës shoqërore.

Për lexim të hollësishëm të këtij teksti, shihni f.04-05 të botimit elektronik të revistës BETTY (Mars 2022).