Shkruan: Dr. Specialist Angelço Andonovski - Pediatër
Ndërsa fëmija është i vogël, por edhe gjatë rritjes së tij, prindërit i kushtojnë vëmendje të veçantë kujdesit për shëndetin. Çdo prind ka menduar të paktën një herë: "Si mund të jemi të sigurt që fëmija ynë është i shëndetshëm dhe po zhvillohet siç duhet?"
Çfarë ushqimesh dhe vitaminash i duhen një fëmije që të jetë i fortë dhe i shëndetshëm dhe të zhvillohet siç duhet?
A duhet të përdoren acidet yndyrore Omega-3 dhe si ndikojnë ato në rritjen dhe zhvillimin e fëmijës?
Këto janë pyetjet që shqetësojnë çdo prind dhe ne do të japim shkurtimisht këshillat dhe drejtimin e duhur se si të veprohet dhe pse i nevojiten pikërisht këto acide fëmijës.
Sapo fëmija lind, ai vazhdon të rritet dhe të zhvillohet intensivisht. Në mënyrë që fëmija të arrijë të gjitha parametrat e pritshëm të zhvillimit mujor në vitin e parë, madje edhe më vonë, deri në moshën shkollore, është e rëndësishme që prindërit të dinë se gjatë periudhës kur janë ende të vegjël, fëmijët duhet të marrin të gjitha vlerat ushqyesve të nevojshëm.
Zhvillimi dhe rritja afatgjatë e fëmijës, si dhe zhvillimi i duhur i trurit, i aftësive mendore dhe njohëse të fëmijëve, varet nga furnizimi i rregullt i acideve yndyrore OOmega-3.
Marrja e pamjaftueshme e acideve yndyrore Omega-3 mund të çojë në rezultate të dobëta në testet e aftësive mendore dhe motorike, me theks të veçantë në çrregullimin e deficitit të vëmendjes, zhvillimin e ngadalshëm fiziologjik dhe përgjigjen e dobët imune të trupit.
Më shumë se gjysmë shekulli më parë, kur gjyshërit tanë janë rritur, raporti ideal i acideve yndyrore Omega-3 me Omega-6 ishte 1:1. Me kalimin e kohës, për shkak të stileve moderne të jetesës dhe ndryshimeve dietike, kjo ka ndryshuar, kështu që sot raporti i dëshiruar do të ishte deri në 1:4, por në fakt është rreth 1:20 në favor të acideve yndyrore omega 6, pasi përdoret më shumë përmes lulediellit, por edhe vajit të misrit dhe lirit.
Mungesa e Omega-3 në eritrocite çon në çrregullime të ndryshme tek fëmijët si obeziteti, alergjitë, ekzema.
Si moment do të veçojmë performancën e shkëlqyer në funksionet njohëse tek fëmijët, acidet yndyrore omega-3 këtu kanë një efekt të jashtëzakonshëm në zhvillimin e duhur të atyre funksioneve, që do të thotë komunikim i shpejtë midis dy hemisferave të trurit, që nënkupton edhe një funkisonim të shpejtë dhe të lehtësuar të vetë trurit.
Raporti i balancuar i acideve yndyrore Omega 6 dhe Omega-3 ndikon edhe në parandalimin e disa sëmundjeve si diabeti, sëmundjet kardiovaskulare dhe zhvillimin e sklerozës së shumëfishtë.
Ky raport i balancuar ndikon në zhvillimin e sistemit nervor në përgjithësi, dhe funksione të tilla si përqendrimi, vëmendja, fokusi, etj.
Mendohet se kanë një efekt anti-inflamator dhe janë të lidhura ngushtë me antioksidantë si vitamina E dhe seleniumi. Vetë prindërit mund të vërejnë kur trupit të fëmijës së tyre i mungojnë acidet yndyrore Omega-3.
Simptomat manifestohen përmes lodhjes ekstreme, kujtesës së dobët, lëkurës së thatë, problemeve të zemrës dhe ndryshimeve të humorit.
Nën lëndët ushqyese ose "miqtë" e trurit përfshijnë:
Acidet yndyrore omega-3,
veçanërisht acidi dokosaheksaenoik (DHA),
omega 6, acid arachidonic (AA).
Analizat gjithëpërfshirëse shkencore kanë treguar se DHA, e pranishme në mënyrë natyrale në vajin e peshkut, ndikon pozitivisht në aftësitë psikologjike.
Shkencëtarët pohojnë se studimet e publikuara ofrojnë prova mjaft bindëse dhe të vlefshme se një përqendrim i reduktuar i DHA në tru shoqërohet me rezultate të dobëta në testet psikologjike dhe të sjelljes.
Përveç zhvillimit të aftësive psikologjike, konsumimi i këtyre acideve yndyrore të pangopura Omega-3 në moshën më të hershme të jetës siguron zhvillim më të mirë të shikimit.
Truri rritet me shpejtësinë e tij më të shpejtë nga lindja deri në moshën 2 vjeç, megjithëse zhvillimi vazhdon gjatë gjithë fëmijërisë dhe adoleshencës. Mbi 60% e trurit përbëhet nga yndyra, dhe acidi yndyror Omega-3 DHA (acidi docosahexaenoic) përbën rreth 10-15% të kësaj.
DHA është i nevojshëm për zhvillimin e sistemeve perceptuese, njohëse, motorike dhe nervore gjatë rritjes së trurit. Pjesët e trurit të pasura me DHA mendohet se janë përgjegjëse për aktivitete të tilla si planifikimi, zgjidhja e problemeve dhe vëmendja e përqendruar.
Si një lloj përfundimi në fund të kësaj këshille dhe përshkrimi jo aq të shkurtër në lidhje me acidet yndyrore Omega-3 mund të them se kjo nuk është GJITHÇKA. Ka shumë studime të tjera që na tregojnë rëndësinë dhe domosdoshmërinë e përdorimit të acideve yndyrore Omega-3 tek fëmijët.
Unë do të them se ato janë të disponueshme në të gjitha llojet e formave suplementare dhe se ato nuk janë të nevojshme vetëm për fëmijët por edhe për të rriturit, për të pasur një të ardhme të shëndetshme, duhet ta ndërtojmë atë në mënyrë të shëndetshme përmes rritjes së shëndetshme dhe të duhur të zhvillimit të fëmijëve tanë, të cilët janë e ardhmja jonë.
Sigurisht, në të ardhmen do t'u përgjigjemi të gjitha pyetjeve të mundshme dhe do të jemi gjithmonë këtu për këshillat e nevojshme dhe të dobishme.
Shpresoj që ky lloj manuali, RRUGA ZHVILLIMORE TEK FËMIJËT të jetë i dobishëm pikërisht për përmbajtjen e tij dhe pikërisht për shkak të të gjitha fakteve shkencore që përmenden në të, në mënyrë që të gjithë të kujdesemi realisht për të ardhmen tonë, që janë fëmijët.
Për lexim të hollësishëm të këtij teksti, shihni f.16-17 të botimit elektronik të revistës BETTY (Qershor 2022).
.svg){kind=icon}