Shëndeti oral në fëmijëri

Shkruan: Dr. Bojana Pop-Janeva

Shëndeti oral është një pjesë integrale e shëndetit të përgjithshëm të fëmijëve, pra një tregues kyç i mirëqenies dhe cilësisë së jetës.

Ai përfshin aftësinë për të folur, buzëqeshur, shijuar, prekur, përtypur, gëlltitur dhe përcjell një sërë emocionesh përmes shprehjeve të fytyrës me vetëbesim dhe pa dhimbje, parehati dhe sëmundje skeletore kraniofaciale.

Duke qenë se fëmijët më të vegjël vizitojnë pediatrin më shpesh sesa dentistin, është e rëndësishme që pediatër të njihen me procesin e zhvillimit të kariesit dentar, parandalimin e sëmundjeve, ndërhyrjet për mirëmbajtjen dhe restaurimin e shëndetit dhe përcaktuesit socialë të shëndetit oral të fëmijëve.

Çfarë është kariesi dentar?
Kariesi dentar është një proces i zakonshëm dhe kronik me pasoja të rëndësishme afatshkurtra dhe afatgjata. Prevalenca e kariesit dentar mbetet më e lartë se 40% tek fëmijët e moshës 2 deri në 19 vjeç.

Në sipërfaqen e dhëmbit zhvillohet një proces dinamik, i cili përfshin demineralizimin dhe remineralizimin e vazhdueshëm të smaltit të dhëmbëve (ekuilibri i kariesit).

Shumë faktorë ndikojnë në këtë proces dinamik, duke përfshirë bakteret, pështymën, sheqerin dhe fluorin.

Meqenëse këta faktorë mund të kontrollohen, pediatrit, natyrisht, dhe familjet mund të parandalojnë, ndalojnë, madje të ndryshojnë procesin e sëmundjes. Një faktor kyç mjedisor që lejon përhapjen e baktereve patogjene është marrja e sheqerit në dietë. Për shkak se këto baktere kanë aftësinë të fermentojnë sheqerna, të prodhojnë acide dhe të ulin pH-në e pllakës dentare, ato ofrojnë një burim të baktereve të tjera acidike, acidogjene që do të kontribuojnë në sëmundje.

Ndërsa më shumë baktere prodhojnë më shumë acid, pH e sipërfaqes së dhëmbit zvogëlohet. Ky proces shkakton demineralizimin e smaltit të dhëmbëve. Këto periudha të gjata me pH të ulët dhe demineralizim do të rezultojnë me paraqitjen e kavitetit.

Pështyma është një faktor i rëndësishëm në zbutjen e pH të ulët dhe kthimin në ekuilibër të demineralizimit të vazhdueshëm me remineralizimin.
Fluori ka 3 efekte kryesore në ekuilibrin e kariesit: (1) frenimi i demineralizimit të sipërfaqes së dhëmbit, (2) rritja e remineralizimit, duke rezultuar në rritjen e rezistencës së sipërfaqes së dhëmbit ndaj acideve, (3) frenimin e enzimave bakteriale.

Efekti primar i fluorit është lokal, nëpërmjet pastave të dhëmbëve të fluorizuara, shpëlarësve të gojës, xhelit etj.

Çfarë mund të bëjnë prindërit?

• Për foshnja
Kur dhëmbët të dalin, filloni të lani dy herë në ditë me një furçë dhëmbësh të butë me qime të vogla, të buta dhe ujë të thjeshtë.

Vizitoni dentistin në ditëlindjen e parë të foshnjës tuaj për zbulimin e hershëm të anomalive të mundshme.

•Për fëmijë
Lani dhëmbët dy herë në ditë me pastë dhëmbësh me fluor.
Ndihmoni fëmijën tuaj të lajë dhëmbët derisa të ketë fituar aftësi të mira larjeje.

Nëse fëmija juaj është nën 6 vjeç, shikoni se si ai i pastron dhëmbët. Sigurohuni që të përdorin një sasi pastë dhëmbësh sa një kokërr bizele dhe ta pështyjnë gjithmonë në vend që ta gëlltisin.

Ushqimet me "sheqer ngjitës", të tilla si karamele me karamele ngjitëse, çamçakëz dhe fruta të thata - veçanërisht kur i lihen në gojë për orë të tëra - mund të shkaktojnë dëme serioze.

Sigurohuni që gjithmonë t'i lani dhëmbët fëmijës tuaj pas çdo ushqimi të ëmbël. Konsumoni ujë që përmban fluor.

Për lexim të hollësishëm të këtij teksti, shihni f.08-09 të botimit elektronik të revistës BETTY (Nëntor 2022).