Përfitimet e luteinës dhe zeaksantinës – antioksidantë të fuqishëm për shikim të shëndetshëm

Luteina dhe zeaxanthin janë dy lloje të karotenoideve. Karotenoidet janë komponime që i japin ushqimit ngjyrën e tij karakteristike. Ato veprojnë si antioksidantë dhe luajnë një rol jetësor në funksione të ndryshme të trupit, duke mbrojtur trupin nga molekulat e paqëndrueshme të quajtura radikale të lira.

Kur radikalet e lira janë të tepërta në trup, ato mund të dëmtojnë qelizat, të kontribuojnë në plakje dhe të çojnë në përparimin e sëmundjeve të tilla si sëmundjet e zemrës, kanceri, diabeti i tipit 2 dhe sëmundja e Alzheimerit.

Por luteina dhe zeaxanthin janë mbi të gjitha të rëndësishme për ruajtjen e shëndetit të syve. Ato janë të vetmet karotenoid diete që grumbullohen në retinë, veçanërisht në zonën e makulës në pjesën e pasme të syrit.

Për shkak se ato janë të pranishme në sasi të përqendruara në makulë, ato njihen si pigmente makulare. Studimet tregojnë se ato kanë aftësinë për të mbrojtur trupin e njeriut nga dëmtimet fototoksike dhe efektet toksike të radikaleve të lira, rrezatimi ultravjollcë nga dielli, rrezatimi nga kompjuterët dhe televizorët, ndriçimi artificial etj.

Me praninë e tyre në makulën e retinës së njeriut dhe në thjerrëzat mikrokristaline të syrit të njeriut, ato luajnë një rol të rëndësishëm në mbrojtjen kundër degjenerimit makular dhe kataraktave të lidhura me moshën dhe gjithashtu mbrojnë nga shfaqja e disa llojeve të kancerit. Pasi futen në trup, depozitohen në macula lutea (njollë e verdhë) dhe në retinë, si dhe në thjerrëzën e syrit. Për shkak të mungesës së tyre, në këto pjesë të syrit ndodhin ndryshime degjenerative.

Makula është përgjegjëse për mprehtësinë vizuale dhe aftësinë për të perceptuar ngjyrat, por kjo aftësi zvogëlohet me moshën. Me një rritje të marrjes së këtyre pigmenteve karotenoide, rreziku i kataraktit të lidhur me moshën (degjenerimi makular) zvogëlohet me rreth 30-50 përqind.

Mungesa e tyre shoqërohet edhe me sëmundje të tjera të syrit si retinopatia diabetike dhe glaukoma (presioni i lartë i syrit). Një ndryshim në nivelet e sheqerit në gjak mund të çojë në ndryshime në paqëndrueshmërinë e dioptrisë. Ka ndryshime në enët e gjakut të retinës dhe zhvillim të retinopatisë diabetike.

Këto ndryshime ndodhin gradualisht, kështu që sa më gjatë të zgjasë diabeti, aq më të mëdha janë shanset për të zhvilluar këtë sëmundje të syrit. Në zemër të sëmundjes është dëmtimi i enëve normale të gjakut, gjë që pengon qarkullimin normal të gjakut dhe ushqimin në retinë.

Duke luftuar kundër tij, trupi krijon gjak të ri me cilësi të ulët që është i prirur për rrjedhje dhe shfaqjen e gjakut në indet përreth.
Në sipërfaqen e retinës formohen plagë dhe shirita (membrana), të cilat mund të shkaktojnë shkëputje të retinës. Enët e gjakut mund të formohen dhe zgjerohen drejt irisit, duke çuar në glaukomë dytësore dhe të komplikuar.

Këto komponime nuk sintetizohen natyrshëm në trup dhe për këtë arsye duhet të merren nëpërmjet suplementeve dietike (suplementeve) ose nëpërmjet ushqimeve të pasura me këto karotenide: perime me gjethe jeshile të errët si lakra jeshile, spinaqi, bizelet, brokoli. Frutat e portokallit janë gjithashtu një burim i mirë i luteinës dhe zeaksantinës. Përqendrimet e larta të luteinës gjenden gjithashtu në të verdhën e vezës. Kjo luteinë ka një biodisponibilitet të lartë (për shkak të matricës lipidike në të cilën ndodhet). Luteina dhe zeaxanthin "punojnë" më mirë së bashku dhe luftojnë radikalet e lira në mënyrë më efektive kur kombinohen, në doza që variojnë nga 2-10 miligramë.

Shkruar nga: Master i Farmacisë Martin Cvetanoski