Infeksione respiratore akute në moshën fëminore

Çdo sezon vjeshtë-dimër, një temë aktuale janë infeksionet akute respiratore (IAR) te fëmijët, pasi ato janë lloji më i shpeshtë i infeksioneve në moshën fëminore – nga foshnjat, te fëmijët parashkollorë dhe ata në moshë shkollore. Te fëmijët e moshës shkollore, IAR janë arsyeja më e zakonshme për mungesa në mësim, si dhe shkaku kryesor për vizita te pediatri i familjes dhe te ordinanca të tjera.

Kur bëhet fjalë për infeksionet akute respiratore (IAR), shkaktarët më të shpeshtë janë viruset respiratore, ndërsa më rrallë janë mikroorganizmat atipikë dhe bakteret. Viruset përbëjnë rreth 90% të rasteve, ndërsa pjesa tjetër – vetëm 5–10%.
Ekzistojnë mbi 200 viruse respiratore, dhe më shpesh izolohen: rhinovirusi njerëzor, virusi respirator sincicial, virusi i gripit A dhe B, parainfluenca tip 1, 2, 3 dhe 4, adenovirusi, koronavirusi, coxsackie, dhe më rrallë metapneumovirusi.

Pse fëmijët janë më shpesh target i infeksioneve akute respiratore (IAR)?
Karakteristikat anatomiko-funksionale të sistemit respirator te fëmijët – ata kanë një diametër më të vogël të rrugëve të frymëmarrjes dhe sekrecion mukoz më të shtuar, gjë që i bën më të ndjeshëm ndaj bllokimeve dhe infeksioneve.
Qëndrimi në kolektivitete – fëmijët ndodhen në grupe të mëdha në ambiente të mbyllura (çerdhe, kopshte, shkolla), ku mungojnë zakonet dhe njohuritë për ruajtjen e higjienës personale.
Transmetimi i shpejtë me pikla – infeksioni përhapet përmes sekrecioneve të hundës, kollitjes, teshtimës, kontaktit të afërt mes fëmijëve të shëndetshëm dhe të sëmurë, por edhe përmes objekteve të përbashkëta.
Mosha e fëmijës është faktor shumë i rëndësishëm – sa më të vegjël të jenë, aq më shpesh preken nga IAR, për shkak të një sistemi imunitar të papjekur, i cili zhvillohet në tre vitet e para të jetës. Ndikon gjithashtu stili i jetesës, ushqyerja, si dhe virulenca e virusit.
Shpeshtësia e infeksioneve te fëmijët 1–5 vjeç është 8–9 infeksione në vit, ndërsa ata që ndjekin institucione parashkollore mund të kenë edhe më shumë.
Te fëmijët 6–12 vjeç, shpeshtësia është 5–8 infeksione në vit.
Faktorë shtesë që rrisin rrezikun për infeksione të shpeshta janë ekspozimi pasiv ndaj tymit të cigares dhe ndotja e ajrit.
Simptoma
Rrjedhje nga hunda, sy të përlotur dhe të skuqur (pamje si maskë që qan), dhimbje fyti, teshtima, kollë – e cila në fillim është e thatë dhe irrituese, pastaj kalon në të lagësht, temperaturë e ngritur, lodhje, dhimbje në nyje dhe muskuj, dhimbje koke, oreks i zvogëluar, skuqje në lëkurë.
Manifestim klinik
Rrugët e sipërme të frymëmarrjes – rinit, tonsilit, rinofaringit, sinusit, inflamacion i veshit
Rrugët e poshtme të frymëmarrjes – bronkit, bronkiolit, pneumoni – te fëmijët përfaqësojnë vetëm 5–10% të rasteve
Te fëmijët në moshë shkollore, shkaktarë të IAR janë shpesh mikroorganizmat atipikë si Mycoplasma pneumoniae dhe Chlamydia pneumoniae
Sa i përket shkaktarëve bakterialë, të cilët përfaqësojnë 5–10% të rasteve me IAR, zakonisht detektohen:
Streptococcus pyogenes, Moraxella catarrhalis, Haemophilus influenzae.
Diagnostikimi – hemogramë me formulë të diferencuar, CRP, tampon nga hunda dhe fyti me antibiogram, diagnostikim molekular për viruse, baktere dhe mikroorganizma atipikë.
Trajtim
Pamja klinike zakonisht është e lehtë, dhe trajtimi është simptomatik – me mjaftueshëm lëngje, ORS, solucion fiziologjik në formë spreji ose inhalimi,
antipiretikë, analgjetikë, pushim, dhe ushqim i lehtë në porcione të vogla dhe më të shpeshta.
Rol kyç ka përdorimi i dekongjestivit – në formë spreji që ndihmon në lirimin e rrugëve të hundës dhe zvogëlimin e sekrecioneve.
I sigurt për përdorim dhe “shpëtim” i vijës së parë është Olynth, me përbërës aktiv ksilometazolinë – në dozë 0.5 mg/ml për fëmijët nga 6 deri në 12 vjeç, dhe 1 mg/ml për fëmijët më të mëdhenj dhe të rritur, në formë spreji ose pika për hundë.
Rekomandohet deri në 3 përdorime në ditë, pas shpëlarjes paraprake me solucion me kripë. Koha e përdorimit: maksimum 7 ditë.