Ballafaqimi me ndjenjat e turpit dhe frikës

Shkruan: Ivica Pavlov - Psikolog dhe Konsulent konjitiv-bihejvioral i licencuar

Turpi si pengesë për rritjen
Njerëzit që janë të turpshëm shpesh përpiqen t'i lënë të tjerët t'i afrohen, nga frika se do të neveriten nëse i njohin vërtet. Ata gjithashtu shpesh shmangin mbledhjet shoqërore, sepse thellë brenda tyre besojnë se nuk janë të mirëpritur.

Turpi është një emocion kompleks që buron nga një ndjenjë e thellë e padenjësisë ose papërshtatshmërisë. Ai ndryshon nga ndjenja e fajit sepse ndjenja e fajit shoqërohet me ndjenjën e keqe për diçka specifike që dikush ka bërë, ndërsa turpi përfshin ndjenjën e neveritjes me veten.

Individët e turpshëm priren të mbajnë shumë sekrete sepse e perceptojnë veten e tyre të vërtetë si të papranueshme për të tjerët. Prandaj, është shumë e rëndësishme të dini se kjo ndjenjë e gjerë turpi buron nga fëmijëria dhe poshtërimi ekzistues nga banesa e prindërve.

Megjithatë, fëmijët e turpshëm nuk fajësojnë kujdestarët e tyre. Ata i mbrojnë për një arsye të çuditshme, por logjike: në mënyrë që të mos ndihen plotësisht vetëm. Ne preferojmë të mendojmë mirë për kujdestarët tanë sesa të mendojmë se sa keq jemi zhgënjyer - dhe të kuptojmë të gjithë zemërimin dhe pikëllimin që na kanë shkaktuar. Ndërsa disa individë mund të vënë në dyshim motivet pas një sjelljeje të tillë abuzive, ata të cilët janë të bllokuar në një ndjenjë turpi besojnë me vendosmëri se e meritonin atë.

Strategjitë për tejkalimin e turpit dhe roli i vetëkontrollit në tejkalimin e frikës
Frika është një emocion i rrënjosur thellë që shërben si një mekanizëm mbijetese, duke na paralajmëruar për kërcënimet e mundshme. Është e rëndësishme të pranojmë se frika është një emocion natyror njerëzor dhe është diçka që mund ta kapërcejmë me vetëkontroll. Shumë prej nesh përjetojnë vazhdimisht frikë të rrënjosur thellë, e cila manifestohet në mendime dhe besime të ndryshme shqetësuese. Ne kemi frikë të braktisemi nga të tjerët, t’i nënshtrohemi turpit dhe poshtërimit, të tallemi publikisht, të humbasim kontrollin mbi trupat tanë ose të perceptohemi si të dështuar dhe të dobët. Kjo frikë nga "katastrofat" e menjëhershme na çon në një gjendje hiper-ndërgjegjësimi, ku jemi gjithmonë zgjuar, të shqetësuar, të frikësuar dhe në fund të fundit, thellësisht të pakënaqur.

Edhe pse të dashurit tanë mund të përpiqen të ofrojnë ngushëllim, ata shpesh nuk arrijnë të lehtësojnë terrorin tonë, duke na lënë të bllokuar në këtë cikël.

Përballja me frikën tonë personalisht përmes terapisë mund të jetë një teknikë efektive përballimi. Mund të duket e frikshme në fillim, por mbani mend se çdo hap që hidhni drejt përballjes me frikën tuaj gradualisht po çlirohet. Vetëkontrolli vepron si një kundërhelm i fuqishëm ndaj frikës. Me vetëkontroll, ne mund të marrim përgjegjësinë për përgjigjet tona ndaj situatave të frikshme. Në vend që të lejojmë që frika të diktojë veprimet tona, ne përdorim vetëkontrollin për të racionalizuar mendimet dhe emocionet tona. Me vetëkontroll dhe duke punuar me veten tonë, ne mund të sfidojmë besimet tona vetëkufizuese dhe të zhvillojmë një imazh pozitiv për veten.

Vetë-reflektim dhe pranim
Gjeni kohë për të reflektuar mbi origjinën e turpit tuaj dhe për të eksploruar shkaqet rrënjësore të tij. Ky proces i vetë-reflektimit nuk shërben për t'u fokusuar në gabimet e së kaluarës, por për të kuptuar veten dhe për të pranuar të kaluarën tuaj. Mos harroni, ju nuk përcaktoheni nga gabimet tuaja, por nga mënyra se si mësoni dhe rriteni prej tyre.
Praktikimi i vetë-dhembshurisë
Jini të sjellshëm me veten, sepse meritoni dashuri. Trajtojeni veten me të njëjtën dhembshuri dhe mirëkuptim që do t'i ofronit një miku të dashur. Përqafoni papërsosmëritë dhe gabimet tuaja si mundësi për rritje, duke e ditur se ato janë pjesë e historisë suaj të bukur evolucionare.

Përqendrimi në rritjen personale
Përqafoni besimin se rritja personale është një udhëtim gjatë gjithë jetës. Shihni dështimet si trampolinë drejt përparimit dhe elasticitetit. Çdo pengesë është një shans për të mësuar diçka të re dhe për t'u bërë një version më i fortë, më i dhembshur i vetes.

Kërkoni mbështetje nga të tjerët
Rrethojeni veten me miq të mirë, me familjen dhe bisedoni me një terapist profesionist i cili mund të ofrojë udhëzime dhe mirëkuptim. Ndani përvojat dhe betejat tuaja me të dashurit që mund të ofrojnë një hapësirë të sigurt për përmirësim dhe rritje.

Ristrukturimi konjitiv
Frika shpesh buron nga modelet e shtrembëruara të mendimit. Duke u angazhuar në ristrukturimin konjitiv, ne mund të sfidojmë dhe riformulojmë mendimet tona negative. Mbani mend, mendimet tuaja nuk janë fakte.

Bëni një hap prapa, vini në dyshim vlefshmërinë e frikës suaj dhe zëvendësojini ato me mendime më të fuqishme dhe realiste.
Mbani mend, kërkimi i ndihmës është një shenjë fuqie, jo dobësie.

Nëse frika juaj ndikon ndjeshëm në jetën tuaj të përditshme dhe ndërhyn në aftësinë tuaj për të funksionuar, mund të jetë e dobishme të kërkoni mbështetje profesionale.

Ne ofrojmë udhëzime me qasje të specializuara terapeutike të përshtatura për frikën tuaj specifike.
Më e rëndësishmja nga të gjitha, kuptoni se çdo qenie njerëzore, duke përfshirë edhe ne, është e papërsosur dhe e broshtë njëkohësisht. Në vend që të përpiqemi për ideale të paarritshme të pastërtisë dhe mirësisë, ne duhet të përqafojmë të metat e qenësishme që na bëjnë njerëz.

Duke praktikuar mirësi ndaj vetes dhe të tjerëve, ne ndërtojmë ndjeshmëri dhe refuzojmë kritikat e bazuara në standarde jorealiste. Ata që na bëjnë të turpërohemi theksojnë të metat tona, sepse harrojnë me papjekuri të tyret.

Për lexim të hollësishëm të këtij teksti, shihni f.20-21 të botimit elektronik të revistës BETTY (Prill 2024).