Cila dietë është më e mira për mua?

Shkruan: Seida Xigal

Si me çdo temë tjetër, është shumë më e lehtë për njerëzit që t'i shohin gjërat "bardh e zi". Në oqeanin e gjerë të informacionit të quajtur internet, është jashtëzakonisht e vështirë të veçosh informacionin e duhur dhe të dobishëm. Është ndoshta edhe më e vështirë për të interpretuar më tej në mënyrë adekuate të dhëna të tilla, pra, për t'i përdorur dhe përshtatur ato me nevojat tona individuale.

Secila prej këtyre dietave ka historinë e saj dhe konceptin e vet që bazohet në postulate në dukje plotësisht logjike. Megjithatë, shkenca nuk punon në përfundime dhe paragjykime "logjike", por në prova "të zhveshur". Pra, përfundimi është se nuk ka asnjë dietë apo mënyrë të ushqyeri që të jetë ideale dhe e zbatueshme për të gjithë, njëlloj. Pra, si të vendosim se çfarë është më e mira për ne?

Postulatet bazë të një diete të shëndetshme

Duke njohur nevojën për njëfarë standardizimi të asaj që nënkuptohet me termin dietë e shëndetshme, por edhe nevojën për të kuptuar të ushqyerit në një kontekst më të gjerë, në nëntor të vitit 2015, një grup më i madh nutricionistësh dhe shkencëtarësh të njohur botërorë në fushën e prodhimit dhe përpunimit të ushqimit (mbi 75 ekspertë, nga Harvardi, Jejli, etj.), mbajtën një konferencë shumë domethënëse në Boston, SHBA, organizuar nga organizata jofitimprurëse e quajtur Oldways.

Debatet dhe argumentet me kërkimin shkencor zgjatën 2 ditë. Si rezultat, doli një dokument me 11 pika, pra 11 pika që lidhen me mënyrën se si ne si komunitet mund të arrijmë një mënyrë të shëndetshme të të ushqyerit, të kuptuar në tërësinë e saj.

Rreth këtyre pikave, shkencëtarët të njëhur të të ushqyerit dhe ushqimit kanë arritur një konsensus (pranim i përgjithshëm ose i gjerë si fakt):

1. Më shumë ushqime bimore, arra, bishtajore dhe prodhime deti
2. Qëndrueshmëria është thelbësore
3. Transparencë dhe konsistencë në politikat shtetërore për promovimin e ushqimit të shëndetshëm
4. Ushqimi duhet të jetë i mirë për njerëzit, por edhe për mjedisin, ekosistemin dhe biodiversitetin
5. Ndaloni konfuzionet që lidhen me ushqimin dhe të ushqyerit
6. Duke u mbështetur ekskluzivisht në prova të forta
7. Shmangia e sensacionalizmit – studimet e sapobotuara duhet të vendosen në kontekstin e fakteve të njohura më parë, dhe jo të interpretohen veçmas dhe të nxirren përfundime të bujshme.
8. Krahasuar me çfarë? - Rekomandimet dietike duhet të kenë gjithmonë parasysh se si do të zbatohet në praktikë. Për shembull, është më mirë të thuash pi ujë me gaz në vend të lëngjeve sodës, në vend që të thuash mos pi pije të gazuara.
9. Promovimi i mënyrave të vlerësimit – institucionet duhet të gjejnë një mënyrë për të bërë një vlerësim të duhur se si po përparojnë qëllimet e synuara.
10. Njohuri për ushqimin dhe të ushqyerit
11. Prodhimi i ushqimit nuk duhet të jetë vetëm në vijën e përfitimit njerëzor, por edhe të mjjedisit jetësor dhe botës së kafshëve.
Pak më shumë për pikat kryesore:

Udhëzuesi i ushqyerjes i krijuar nga autoritetet amerikane (15'-20'), i cili krijohet çdo 5 vjet, u miratua fuqishëm nga të gjithë pjesëmarrësit e konferencës. Ky udhëzues bazohet në të dhëna dhe prova shkencore.

Promovon një dietë të bazuar në ushqime bimore (fruta, perime, drithëra, bishtajore, arra...), peshk, sa më pak mish të përpunuar dhe të kuq, sa më pak ushqim dhe pije me sheqer të shtuar, produkte niseshteje të rafinuar (brumra me miell të bardhë ) dhe moderim në konsumimin e alkoolit.

Në pikën e dytë, shkencëtarët arrijnë në përfundimin se gjetja e një mënyre optimale të të ushqyerit për ne, pa u kujdesur që brezat e ardhshëm të mund të ushqehen shëndetshëm, nuk ka kuptim.

Prandaj, nuk ka një dietë të shëndetshme pa një strategji të përshtatshme qëndrueshmërie.

Disa pika në vijim trajtojnë se sa e rëndësishme është që shtetet të inkurajojnë ndërgjegjësimin më të madh për ushqimin e shëndetshëm, përmes krijimit të politikave të duhura të shëndetit publik dhe punës për edukimin e popullatës. Në këtë mënyrë do të minimizohej dëmi i shkaktuar nga konfuzioni në mesin e popullatës se çfarë janë faktet dhe çfarë jo.

Njohuria është fuqi. Njohja për origjinën dhe përbërjen e ushqimit, si dhe se si një ushqim i tillë ndikon në shëndetin tonë është shumë e rëndësishme.

Gjithashtu, respekti për mënyrat tradicionale të të ushqyerit, si dhe për kontekstin kulturor të të ngrënit është i dobishëm dhe mund të jetë një motivues i fortë në përvetësimin e shprehive më të mira të të ngrënit dhe gatimit si aftësi.

Për lexim të hollësishëm të këtij teksti, shihni f.27-28 të botimit elektronik të revistës BETTY (Shtator 2022).