Dr. Suzana Misoska
Interniste
Gastriti është një inflamacion i mukozës së stomakut. Për shkak të mënyrës moderne të jetesës në të cilën janë të zakonshme dieta e pabalancuar, pirja e duhanit, konsumimi i tepërt i kafeinës dhe alkoolit dhe stresi i vazhdueshëm, aktualisht ekziston një lloj “epidemie” gastriti.
Njëkohësisht nuk kursehet asnjë grupmoshë, duke filluar nga nxënësit e shkollave të mesme e deri te të moshuarit. Tek të rinjtë faktori kyç është stresi dhe parregullsia e të ngrënit, tek të moshuarit ka një rrezik të shtuar të zhvillimit të gastritit sepse mukoza e stomakut hollohet me kalimin e moshës dhe sepse të moshuarit kanë më shumë gjasa të kenë një infeksion me x. pylori ose disa çrregullime autoimune.
Simptomat e gastritit shfaqen gradualisht dhe mund të zgjasin për disa vite, dhe shumica e pacientëve kërkojnë ndihmë vetëm kur simptomat bëhen të rënda.
Simptomat më të shpeshta janë: dhimbje ose siklet në pjesën e sipërme të barkut, fryrje, lemza dhe gromësima, urthi, humbje oreksi, të përziera dhe të vjella, madje edhe shfaqja e jashtëqitjeve të errëta dhe të vjella me gjak.
Simptomat shpesh injorohen në fillim dhe pacientët përdorin qetësues dhimbjesh, antacide dhe bllokuesit X2, të cilët shpesh here merren pa recetë.
Vetë disa nga barnat (analgjezikët – antiinflamatorët josteroidë) mund të kontribuojnë në përparimin e sëmundjes, duke krijuar një rreth magjik në të cilin individi humb kontrollin mbi sëmundjen dhe ajo merr një formë kronike.
Pacientët me gastrit kronik mund të zhvillojnë anemi pernicioze për shkak të mungesës së vitaminës B12 dhe pa trajtim adekuat mund të zhvillohen ulçera në stomak dhe përfundimisht mund të zhvillohet kanceri i stomakut.
Nga ana tjetër, format e lehta të gastritit ndodhin pothuajse te të gjithë, dhe ju ndoshta keni gastrit nëse jeni duhanpirës ose konsumues i rregullt i alkoolit.
Sulmet e herëpashershme të gastritit nuk paraqesin rrezik të madh, por nëse sulmet janë të shpeshta, të shoqëruara me të vjella dhe dhimbje të forta në stomak, ekziston rreziku i erozionit të stomakut.
Ekzaminimi i mjekut nuk është i nevojshëm për çdo dhimbje barku, por duhet patjetër për dhimbjet e barkut që zgjasin më shumë se 2-3 ditë ose që përkeqësohen.
Pamundësia për të marrë lëngje dhe ushqim nga goja për orë të tëra, temperatura e trupit më e lartë se 38,5 gradë Celsius, të vjellat me gjak ose ngjyrë kafe, si dhe shfaqja e jashtëqitjeve të përgjakshme dhe humbja e papritur e peshës pa konsumim të reduktuar të kalorive gjithashtu kërkojnë ekzaminim dhe ekzaminim shtesë diagnostikues nga një mjek i duhur.
Ka disa shkaqe të gastritit, ndër të cilët më të zakonshmet janë: infeksioni me Helicobacter pylori, përdorimi i shpeshtë i barnave antireumatike josteroide (NSAIDs) (p.sh. acidi acetil-salicilik, diklofenaku, ibuprofeni, ketoprofeni), konsumimi i alkoolit, pirja e duhanit dhe sëmundje të rënda të sistemit të tretjes.
Gastriti mund të shkaktohet edhe nga faktorë infektivë: bakteret, viruset, madje edhe kërpudhat dhe parazitët.
Çrregullimet autoimune dhe reaksionet alergjike në sistemin e tretjes gjithashtu kontribuojnë në zhvillimin e gastritit.
Megjithatë, forma më e zakonshme e gastritit është ajo e shkaktuar nga Helicobacter pylori.
Infeksioni zakonisht ndodh në moshë të hershme dhe zgjat gjatë gjithë jetës dhe shpesh pacienti nuk ka shqetësime të theksuara.
Infeksioni me Helicobacter pylori mund të vërtetohet me analizat e gjakut, jashtëqitjes dhe frymëmarrjes. Nëse provohet infeksioni me Helicobacter pylori, ai duhet trajtuar patjetër sepse infeksioni i zgjatur mund të shkaktojë dëmtim të mukozës që është një rrezik serioz për kancerin e stomakut.
Për trajtimin e infeksionit Helicobacter pylori, përdoret një kombinim i antibiotikëve dhe barnave që bllokojnë sekretimin e acidit gastrik (PPI-frenuesit e pompës protonike). Paralelisht me aplikimin e antibiotikëve, duhet të përdoren kombinime specifike probiotike që nxisin suksesin e terapisë dhe zvogëlojnë dëmtimet nga trajtimi agresiv me antibiotikë. Përveç kësaj, është e rëndësishme të hiqni shprehitë e pashëndetshme siç janë cigaret dhe alkooli, sepse nikotina stimulon sekretimin e acidit të stomakut dhe alkooli shkakton dëmtim të mukozës së stomakut.
Nuk rekomandohet përdorimi i barnave anti-inflamatore jo-steroide që dëmtojnë drejtpërdrejt mukozën e stomakut. Ndryshimet rrënjësore në dietë janë gjithashtu të nevojshme, të cilat përfshijnë: eliminimin e plotë të marrjes së kafeinës (kafe, çaj të zi, pije energjike) shmangien e ushqimeve yndyrore (mish i kuq, djathë i yndyrshëm, gjalpë, ushqime të skuqura) fruta të papjekura dhe të tharta (rrush, agrume, fruta të konservuara) pije të gazuara, qepë, hudhër, uthull alkoolike, mustardë, speca djegës, piper të zi dhe të kuq dhe erëza të tjera të forta.
Është e rëndësishme të hani disa vakte më të vogla (4-5 herë) në ditë, kryesisht të bazuara në: bukë, makarona, oriz, misër, perime të gatuara (patate, spinaq, karrota, bizele, bishtaja, lulelakër, brokoli, kungull i njomë, domate të qëruara, panxhar) mish pa dhjamë të zier ose të pjekur (viçi, pulë e bardhë) ose peshk, vezë të ziera, qumësht i skremuar, djathë lope, kos dhe çajra të butë bimor (kamomil).
Për lexim të hollësishëm të këtij teksti, shihni f.8-9 të botimit elektronik të revistës BETTY (GUSHT 2022).
.svg){kind=icon}