Rritja e popullaritetit të aktiviteteve në natyrë dhe ekspozimi i qëllimshëm i trupit tonë ndaj spektrit ultravjollcë të rrezatimit diellor mund të shkaktojë ndryshime të dukshme në lëkurën tuaj.
Shumë njerëz e konsiderojnë ngjyrën më të errët të lëkurës si simbol tërheqësie dhe shëndeti të mirë. Megjithatë, informacionet moderne shkencore konfirmojnë efektet e dëmshme të ekspozimit të tepërt ndaj rrezatimit UV.
Çfarë është rrezatimi ultravjollcë (UV)?
Rrezatimi ultravjollcë (UV) është pjesë e spektrit elektromagnetik të diellit që arrin në sipërfaqen e planetit Tokë. Ekspozimi i kombinuar, intensiv dhe afatgjatë në lëkurë ndaj rrezeve UVA dhe UVB është shkencërisht i dëshmuar si shumë i dëmshëm. Ai shkakton dëmtime të pakthyeshme të lëkurës, duke përfshirë djegie, plakje të parakohshme të lëkurës dhe kancere. Ekzistojnë prova të qarta se të dyja llojet e rrezeve UV (UVA dhe UVB) shkaktojnë dëmtime të lëkurës. Ekspozimi i tepërt ndaj rrezatimit UV dëmton strukturat qelizore në lëkurë (ADN-në) dhe prodhon mutacione gjenetike që mund të çojnë në zhvillimin e kancerit. OBSH-ja e ka vlerësuar rrezatimin UV si faktor kancerogjen. Rrezatimi UV konsiderohet shkaku kryesor i shfaqjes së kancereve jo-melanomatoze të lëkurës (bazocelular dhe spinoçelular). Shumë ekspertë besojnë se rrezatimi UV ka rol edhe në zhvillimin e melanomës së lëkurës, veçanërisht tek individët me lëkurë dhe flokë të çelët. Ky është lloji më malign i kancerit të lëkurës, që shkakton vdekje tek shumë njerëz çdo vit.
Parandalimi do të thotë mbrojtje e lëkurës nga faktorët e njohur të rrezikut.
Duke qenë se faktori kryesor i rrezikut janë rrezet UV nga burime natyrore dhe artificiale, metoda më efektive parandaluese është shmangia e ekspozimit të qëllimshëm ndaj diellit intensiv dhe solariumit. Diellit i nënshtrohet një rrezik i vetëm për shfaqjen e këtyre kancereve, ndaj është e rëndësishme të veprohet që në moshë të vogël.
Rekomandime
Shmangni diellin që shkakton djegie, veçanërisht në periudhën nga ora 11:00 deri në 16:00.
Qëndroni në hijë, por kini parasysh se ajo ofron vetëm 50% mbrojtje nga rrezet UV.
Për foshnjat dhe fëmijët shumë të vegjël, rregulli më i mirë është të mos ekspozohen në diell, dmth. të nxirren jashtë në periudha kur dielli nuk është intensiv.
Mos harroni: Rëra dhe gurët reflektojnë rrezet e diellit edhe kur jeni nën çadër dielli.
Përdorni mjete cilësore për mbrojtje nga dielli me SPF 50+ dhe spektër të gjerë veprimi (UVA/UVB) për bllokimin e rrezeve UVA dhe UVB.
Vendosni krem mbrojtës gjysmë ore para daljes jashtë, në sasi të mjaftueshme në të gjitha pjesët e ekspozuara të trupit.
Përdorimi i produkteve mbrojtëse nuk është vetëm për plazh apo male, por mbrojtja e përditshme gjatë gjithë vitit është po aq e rëndësishme.
Rifreskoni aplikimin e kremit çdo dy orë, edhe në ditë me re, dhe pas notit ose djersitjes gjatë aktivitetit fizik.
Produktet dermatologjike mjekësore për mbrojtjen e lëkurës ofrojnë më shumë se kozmetikët e zakonshëm, duke siguruar mbrojtje të plotë të të gjitha strukturave të lëkurës nga dëmtimet e shkaktuara nga rrezatimi ultravjollcë. Përveç mbrojtjes së lartë UV, kozmetika dermatologjike mjekësore ofron edhe veprime anti-inflamatore, antimikrobike dhe mbrojtje të ADN-së në qelizat e lëkurës.
Ekzistojnë prova të forta shkencore që vërtetojnë efektivitetin e mjeteve mbrojtëse ndaj rrezatimit UV për parandalimin e djegieve të dhimbshme, plakjes së parakohshme të lëkurës dhe shfaqjes së kancerit të lëkurës, por vetëm nëse nuk përdoren për të zgjatur ekspozimin ndaj rrezeve të padukshme UV.
Produktet dermatologjike mjekësore vijnë në forma të ndryshme (krem, xhel, stick, spray, locion, vaj ose qumësht) të përshtatura për nevojat individuale të çdo tipi lëkure (normale, të thatë, të përzier, të yndyrshme, me njolla, për fëmijë dhe të rritur).
Vishni veshje mbrojtëse që mbulojnë pjesët e zbuluara të trupit dhe kapela për mbrojtjen e kokës dhe fytyrës.
Përdorni syze cilësore me mbrojtje 100% UV.
Mbroni fëmijët dhe adoleshentët nga dielli i tepruar, lëkura e fëmijës është e butë dhe digjet shpejt!
Mos vizitoni solarium!
Bëni vetëkontroll të lëkurës një herë në muaj!
Vizitoni rregullisht dermatologun për kontrolle me dermatoskop!
Kur duhet të fillojë mbrojtja nga rrezet e dëmshme UV?
Edhe nga fëmijëria e hershme është e nevojshme edukimi për informimin dhe rritjen e ndërgjegjësimit për rrezikun nga rrezatimi UV, sepse është shkencërisht vërtetuar se deri në moshën 18 vjeç, rreth 80% e rrezeve UV janë marrë.
Shkruan
Prim. Dr. Zorica Zafirović, specialiste e dermatovenerologjisë
Klinika Universitare e Dermatologjisë, Shkup
.svg){kind=icon}