Suplementet në shtatzëni

Shkruan: Gjinekolog obstetër Dr. Mr. Simona Kotllarova Popovska

Është e nevojshme të sigurohet një dietë e shëndetshme dhe e ekuilibruar për gratë gjatë shtatzënisë. Përmes ushqimit , nëna duhet të sigurojë sasi të mjaftueshme të lëndëve ushqyese për veten dhe fetusin në zhvillim. Nevojat e shtuara për lëndë ushqyese të caktuara tregojnë se vetëm mënyra e shëndetshme e të ushqyerit nuk mjafton për të plotësuar këto nevoja dhe për këtë arsye gjinekologët rekomandojnë suplemente shtesë në fillim, gjatë shtatzënisë dhe gjatë ushqyerjes me gji.

Vitaminat dhe mineralet thelbësore në periudhën nga ngjizja deri në amësi
Disa mikronutrientë kontribuojnë në zhvillimin normal embrional dhe fetal. Këtu përfshihen: acidi folik (vitamina B9), kolina, hekuri, jodi, kalciumi, vitamina B12, vitamina D dhe acidet yndyrore omega-3. Ne do të ndalemi në disa prej tyre.
Acidi folik
Përveç dietës së rekomanduar të shëndetshme dhe të ekuilibruar, është e nevojshme të sigurohen sasi të mjaftueshme të folateve, si Metafolin (kripë kalciumi e L-5 Metiltetrahidrofolat - formë biologjikisht aktive e acidit folik) të paktën 1 muaj para konceptimit. Metafolina nuk kërkon një sërë shndërrimesh metabolike dhe trupi mund ta përdorë atë menjëherë.
Faza e parë e rëndësishme në zhvillimin e fetusit ndodh midis 22 dhe 28 ditëve pas ngjizjes kur tubi nervor mbyllet. Në këtë pikë, nivelet e ulëta të folatit të nënës janë një faktor rreziku për zhvillimin e defekteve të tubit nervor në fetus.

Shumë shpesh vetë shtatzënia kalon pa u vënë re në këtë fazë të hershme, prandaj rekomandimet botërore janë që të merrni acid folik dhe metilfolat tashmë në fazën e planifikimit të shtatzënisë. Doza e rekomanduar ditore gjatë kësaj periudhe është 400 µg dhe marrja duhet të vazhdohet gjatë gjithë shtatzënisë.

Holin
Fetusi jeton në një mjedis koline. Përqendrimi i kolinës në indet e fetusit është shumë më i lartë se përqendrimi në gjakun e nënës. Fetusi në zhvillim nuk mund të prodhojë kolinën e tij dhe për këtë arsye duhet të mbështetet në kolinën që merr nga nëna.

Kolina është thelbësore gjatë shtatzënisë, sepse merr pjesë në metabolizmin e lipideve dhe, si pararendës për sintezën e fosfatidilkolinës, merr pjesë në ndërtimin e membranave qelizore në fetusin në zhvillim.

Përveç kësaj, së bashku me folatin, ai merr pjesë si dhurues metil në metabolizmin normal të homocisteinës.

Hulumtimet e fundit kanë treguar se marrja adekuate e kolinës gjatë shtatzënisë redukton shfaqjen e preeklampsisë dhe indirekt ndikon në uljen e incidencës së diabetit gestacional. Për shkak të gjithë kësaj, FDA (Administrata Amerikane e Ushqimit dhe Barnave) dhe EFSA (Agjencia Evropiane e Sigurisë Ushqimore) kanë vendosur që kolina është e detyrueshme në vitaminat dhe mineralet prenatale të destinuara për gratë shtatzëna dhe ato në laktacion.

Omega 3 në shtatzëni
Acidi yndyror esencial omega-3 (DHA- acid dekoxahexaenoic) është një komponent i rëndësishëm i të gjitha membranave qelizore të trupit.

Acidet yndyrore të pangopura Omega-3 EPA dhe DHA mbështesin rritjen dhe zhvillimin normal të trurit dhe duke qenë se nuk sintetizohen në trup, duhet të furnizohen nëpërmjet dietës me ushqime si peshku, vaji i peshkut, qumështi etj. Marrja e DHA nga nëna gjatë shtatzënisë kontribuon në zhvillimin normal të trurit dhe syve të fetusit dhe foshnjës.

Një efekt i mirë i DHA arrihet me një marrje shtesë prej 200 mg DHA në ditë tashmë nga java e 13-të e shtatzënisë dhe gjatë periudhës së ushqyerjes me gji.

Vitamina D
Vitamina D ose kalciferoli kontribuon në mirëmbajtjen normale të funksionit të kockave dhe muskujve.
Edhe pse furnizimi i saj sigurohet nga ekspozimi në diell dhe ushqimi, mungesa e vitaminës D është më e zakonshme sesa pritej edhe në vendet me diell. Gjatë shtatzënisë, marrja adekuate e kësaj vitamine është jetike për ruajtjen e shëndetit të nënave dhe rritjen e duhur të skeletit të fetusit, ndarjen e qelizave, etj.

Mungesa e tij shoqërohet me IUGR, rakit, anomali të smaltit të dhëmbëve, fëmijë të lindur para kohe etj. Rekomandimet ditore për vitaminën D tek gratë shtatzëna dhe gjatë periudhës së ngjizjes janë 5 deri në 15 µg/ditë (600 IU).

Nga vitaminat dhe mineralet e tjera esenciale gjatë shtatzënisë, është e nevojshme marrja e jodit për prodhimin normal të hormoneve tiroide, hekuri për parandalimin e anemisë dhe reduktimin e lodhjes dhe sigurisht vitaminat e grupit B, vitamina C dhe E, të cilat mbrojnë qelizat nga stresi oksidativ, luteina, zinku etj

Zgjedhja e suplementeve duhet të plotësojë gjithmonë dozat e rekomanduara ditore për këtë fazë të jetës së grave dhe t'i sigurojë ato në një formë që është biologjikisht më e përdorshme.

Për lexim të hollësishëm të këtij teksti, shihni f.16-17 të botimit elektronik të revistës BETTY (Mars 2022).