Gratë, si gjithë të tjerët, kanë të drejta themelore njerëzore dhe të barazisë, të cilat duhet të respektohen në çdo sferë të jetës. Këto të drejta janë themelore dhe përfshijnë:
1. E drejta për arsim: Gratë kanë të drejtën për arsimim falas dhe cilësor.
2. E drejta për punë dhe mundësi të barabarta: Gratë kanë të drejtë të punojnë në të gjitha fushat, të kualifikohen dhe të kenë mundësi të barabarta punësimi
3. E drejta për kushte të barabarta pune: Gratë duhet të trajtohen në mënyrë të barabartë me burrat në vendin e punës, me pagesë të barabartë për punë të barabartë
4. E drejta për autonomi trupore dhe shëndet: Gratë kanë të drejtë të kontrollojnë trupin e tyre, që përfshin aksesin në shërbimet shëndetësore, të drejtën për të drejtat riprodhuese dhe vendimmarrjen për shtatzënitë e tyre.
5. E drejta për liri nga dhuna: Gratë kanë të drejtë të jetojnë pa frikë nga dhuna, qoftë fizike, psikologjike, seksuale apo ekonomike.
6. E drejta për gjykim të drejtë: Gratë duhet të kenë të drejtën e trajtimit të barabartë përpara gjykatave dhe autoriteteve.
7. E drejta për të marrë pjesë në jetën politike: Gratë kanë të drejtë të marrin pjesë në zgjedhje, të kandidojnë për poste publike dhe të shprehin pikëpamjet e tyre në nivel politik.
Si të bëhet e ditur se burrat duhet të respektojnë gratë?
1. Edukimi dhe ndërgjegjësimi: Gjëja fillestare dhe më e rëndësishme është edukimi i njerëzve për rëndësinë e barazisë dhe respektimit të të drejtave të grave. Kjo mund të arrihet përmes fushatave edukative, mediave, shkollave dhe nismave të tjera publike.
2. Shembull nga personalitete dhe udhëheqës të shoqërisë: Vendosja e shembujve nga figura publike, liderë dhe individë të shquar që mbështesin aktivisht të drejtat dhe barazinë e grave mund të ketë një efekt të fuqishëm.
3. Aktivizmi: Gratë dhe përkrahësit e të drejtave të grave mund të organizojnë protesta, konferenca dhe fushata që do të rrisin rëndësinë e respektimit të grave dhe të drejtave të tyre.
4. Mbështetja për gratë në vendimet e tyre: Kur gratë përballen me diskriminim ose trajtim të pabarabartë, është e rëndësishme të sigurohet mbështetje për to dhe aftësinë e tyre për të shprehur mendimet e tyre dhe për të luftuar për të drejtat e tyre.
5. Mbrojtja ligjore: E drejta për barazi dhe respekt për gratë duhet të integrohet në ligjet dhe politikat e çdo vendi, me sanksione të rrepta për ata që nuk respektojnë të drejtat e grave.
Diferenca në të ardhurat mujore midis burrave dhe grave
Në shumë vende, duke përfshirë vendet evropiane dhe Shtetet e Bashkuara, ka një hendek pagash midis burrave dhe grave, megjithëse po merren masa për të reduktuar këtë hendek.
Diferenca e paguar:
Gratë mesatarisht fitojnë më pak se burrat për të njëjtën punë. Ky quhet hendeku gjinor i pagave dhe në shumë raste është rezultat i faktorëve të ndryshëm, si p.sh.
Diskriminimi në vendin e punës,
Dallimet në profesionet e zgjedhura nga burrat dhe gratë (për shembull, gratë shpesh punojnë në profesione me pagë më të ulët),
Qasje e kufizuar në pozicione të larta dhe funksione drejtuese.
2. Dallimet individuale: Diferenca në paga mund të ndryshojë në varësi të industrisë, rajonit dhe tregut specifik të punës. Për shembull, në disa fusha, si mjekësia apo arsimi, gratë kanë paga më të ulëta në krahasim me burrat, pavarësisht se kanë kualifikime të ngjashme.
3. Zgjidhja e problemit
Shumë vende po punojnë për të reduktuar këtë hendek nëpërmjet nismave legjislative dhe ekonomike, duke përfshirë ligjet e pagave të barabarta, kuotat për gratë në pozita drejtuese dhe mbështetjen për përgjegjësitë familjare dhe prindërore që janë përgjegjësi e të dy gjinive. Lufta për pagë të barabartë është një proces i gjatë, por po ndërmerren hapa të rëndësishëm për të reduktuar këtë hendek dhe për të garantuar të drejtën për trajtim të barabartë për gratë në ekonomi.
Gratë kanë të njëjtat të drejta të rëndësishme dhe themelore si burrat dhe lufta për respektimin e tyre nuk duhet të kufizohet vetëm në një ditë, por të jetë e vazhdueshme në të gjitha sferat e jetës. Arsimi, politikat publike dhe aktivizmi mund të ndihmojnë në krijimin e një shoqërie ku gratë respektohen dhe vlerësohen, dhe hendeku i të ardhurave midis burrave dhe grave vazhdon të ngushtohet.
Ai shkruan
Seida Jigal
.svg){kind=icon}