Летото е период исполнет со патувања, зголемена изложеност на сонце и високи температури, што значително може да влијае на безбедната употреба на лекови. Многу пациенти не се свесни дека условите во текот на летните месеци можат да ја нарушат ефикасноста на терапијата, па дури и да предизвикаат несакани реакции.
Еден од клучните предизвици е чувањето на лековите на високи температури. Поголем дел од терапијата, особено инсулин, хормони, капки за очи, сирупи и антибиотици, треба да се чува во фрижидер или на температура под 25°C. Чување во автомобил или чанта изложена на директно сонце може да доведе до распаѓање на активната состојка и целосна неефикасност на лекот. Затоа, при патување, користете ладилници или специјални торбички со ладење.
Дополнителен ризик се лековите што предизвикуваат фотоосетливост – состојба во која кожата станува преосетлива на сончевите зраци. Такви се некои антибиотици (тетрациклини, флуорохинолони), диуретици (хидрохлоротиазид), ретиноиди, и некои антидепресиви. Пациентите кои користат вакви лекови треба да избегнуваат изложување на сонце и да користат висока фотозаштита.
Летото исто така носи поголем ризик од дехидратација, што може директно да влијае на апсорпцијата и излачувањето на лековите. На пример, дехидрацијата го зголемува ризикот од оштетување на бубрезите кај пациенти кои користат нестероидни антиинфламаторни лекови, диуретици или некои антивирусни препарати. Потребно е да се зголеми внесот на течности и редовно да се следи уринарната функција.
При патување надвор од земјата, важно е да се носат лековите во оригинално пакување, заедно со рецепт и по можност медицински извештај преведен на англиски. Некои земји имаат строги правила за внес на одредени лекови (нпр. бензодиазепини, лекови за болка или психијатриски терапии), па потребна е претходна проверка со амбасада или аеродромска служба.
Во летниот период често се користат и природни суплементи и билки, како кантарион, алое вера, ѓумбир или масло од оригано. Иако изгледаат безопасно, овие препарати можат да имаат сериозни интеракции со лековите – особено кантарионот, кој ја намалува ефикасноста на хормонска терапија, антидепресиви и лекови за контрола на крвен притисок.
За третман на чести летни проблеми како алергии, труења со храна, патничка дијареа, инсекти и изгореници, потребно е внимателно да се избира терапијата. Антихистаминици можат да предизвикаат поспаност и да ја намалат внимателноста, па не се препорачуваат пред возење. Антибиотици за труење или дијареа да не се користат без лабораториска потврда, бидејќи не се секогаш потребни. А за убоди од инсекти – локални креми со хидрокортизон и ладни облоги се доволни во благи случаи.
Освен физичките ефекти, летото влијае и на доследноста на земањето терапија. Патувања, промена на дневната рутина, и поголемото социјално ангажирање често доведуваат до прескокнување дози или непочитување на точното време на земање на лековите. Кај хроничните пациенти ова може да резултира со дестабилизација на болеста. Затоа, корисно е користење аларм, апликации за потсетување или распоред на дози во преносливи таблетариуми.
Исто така, пациентите кои користат физички уреди поврзани со терапија – како инсулин пумпи, инхалатори, инјекции со биолошки терапии или уреди за контрацепција – треба да проверат дали имаат соодветни услови за транспорт, како и резервни батерии или делови, особено при летови или долги патувања во топли средини.
Неопходно е и внимавање на консумацијата на алкохол во летниот период, бидејќи тој може да го засили или потисне дејството на многу лекови – особено седативи, лекови за анксиозност, депресија, па дури и антибиотици. Алкохолот ја зголемува дехидратацијата, што дополнително го комплицира метаболизмот на лековите, па затоа треба да се ограничи или сосема избегнува при активна терапија.
На крај, важно е да се потсетиме дека советувањето со фармацевт или матичен лекар пред патување или при промени во режимот на лекување е секогаш најдобрата превентива. Летото не треба да биде ризик за здравјето, туку време за уживање – со малку повеќе внимание, и терапијата и одморот можат да одат рака под рака.
.svg){kind=icon}