|
д-р Коста Цветковиќ
спец. по дерматовенерологија
Атописки дерматитис претставува наследно, хронично, воспалително, повторувачко (рекурентно) заболување на кожата која се карактеризира со црвенило и субјективно чувство на силен јадеж. Друго име карактеристично за оваа болест е егзема, но овој термин кај народот е почесто асоциран со појава на истите симптоми по рацете. Во повеќе од 90 % првите симптоми настануваат во првата година од животот, а кај 75 % до третата година од животот. Постои и така наречена „адултна“ форма каде симптомите на атопијата се јавуваат во подоцнежниот период од животот. Разликата помеѓу доенечка, адолесцентна и адултна форма е во интензитетот и дистрибуцијата на симптомите. Во одност на половата застапеност, жените имаат поголема шанса да развијат атопија отколку мажите.
Оваа болест е еден цел комплекс или синдром каде не е афектирана само кожата, па како таква и се третира цел живот. Не е животно загозувачка, но може многу да влијае на квалитетот на живеење кај овие индивидуи и честопати бара мултидисциплинарно лекување. Се карактеризира со појава на суви зони по кожата на скалпот, челото, лицето, како и внатрешните (флексорните) страни на горните и долните екстремитети. Честопати знаат и да набабрат како пликови и да тече бистра течност од нив. Кај доенчиња и мали деца честопати може да се забележи како тие се тријат од некоја груба површина за да си го олеснат јадежот. Поради ова се јавуваат и рагади (пукнатини) по кожата кои се влезна врата за многу инфекции, исто така, чест кофеномен на атопискиот дерматит. Кај пациенти со хроничен тек на болеста и години поминати во нејзин менаџмент , кожата на предилекционите места е честопати и здебелена (лихенифицирана) и знае да чеша независно дали има епизода на егзацербација на болеста или не. Освен кожните симптоми, овие пациенти се склони и на астма, како и на алергии од разноразни алергени кои дополнително ја влошуваат и дерматолошката слика и се 100 % присутни/одговорни за нов напад на атопија, чешање и непријатности. Најчеста е во пролет кога алергените во воздухот се најзастапени, како и во градови кои имаат голема стапка на аерозагадување. Атопискиот дерматитис во голем процент од случаите е дел од нешто што ние дерматолозите го нарекуваме „атописка конституција“. Овој термин означува и други вродени симптоматологии покрај самиот атописки дерматитис. Тука вбројуваме чести повторувачки алергиски ринитис, алергиски конјунктивитис, како и астма. Битно е да се каже дека атопискиот дерматитис не е заразна болест, ниту, пак, е одраз на хигиената.
Третманот на болеста е повеќе во правец на менаџмент и менување на стил на живот, отколку што е земање на некаков тип редовна терапија. Лекувањето е неопходно и најчесто симптоматско. Се третира јадежот, сувоста и црвенилото, како и евентуалните коморбидитети, како инфекција од бактериска или габична природа. Како прва линија на третман се користат кортикостероидни препарати и топични калцинеурин-инхибитори. Тие прават имуносупресија, а со тоа ги смируваат симптомите на воспалението, кој е основен механизам во етиопатогенезата на оваа болест. Како што напоменав, секундарните инфекти се чести, па во таков случај нивниот третман оди со антибиотици/антимикотици кои се аплицираат локално или системски во зависност од интензитетот на самата инфекција. Постојат и алтернативни методи за третман на симптомите на атопискиот дерматитис. Тука би ги споменал бањите во многу високорастворена варикина која има антибактериско дејство, маслата од кокос имаат смирувачко и антимикробно дејство на кожата, како и пробиотската терапија која оди во прилог на теоријата дека атопискиот дерматит егзацербира поради нарушена природна микрофлора.
Менаџментот на болеста е најбитниот дел од третманот каде на пациентот му се дaваат специфични инструкции за исхрана, тип на материјали на облека, алергени кои треба да ги избегнува, активности кои го намалуваат стресот и слично. Се препорачуваат природни материјали особено памучни, бидејќи памукот е селективен и не дозволува партикли да доаѓаат до кожата, сепак, овозможува таа нормално да дише (перспира). Емотивната состојба на овие пациенти, исто така, во голема мера влијае на атаките на јадеж. Дисциплината на пациентите го диктира успехот на третманот и исходот на симптомите.
За детално читање на овој текст, погледнете на 24-25 стр. во електронското издание на BETTY магазин (ЈУНИ 2020). 
.svg){kind=icon}