Синус Пилонидалис – Клиничка слика и третман

Пишува: Прим. Д-р Добрила Андоновска – Специјалист по пластична и реконструктивна хирургија

Пилонидалниот синус е хронично заболување на меките ткива и најчесто настанува кога влакното ќе го промени правецот на раст и ќе се вовлече под кожата. Најчесто се јавува во пределот на тртичната коска, но може да се манифестира и во други влакнести делови на телото, а кај жените многу често настанува во препонската регија. Самиот збор „пилонидалис“ значи „гнездо на влакна“, додека зборот „синус“ означува шуплина или канал, а заедно претставуваат инфициран фистулозен канал кој се протега од кожата низ поткожното ткиво и мускулатурата, понекогаш се до тртичната коска, бидејќи најчесто се јавува во сакрококцигеалната регија.

Пилонидалниот синус во сакрококцигеалната регија најчесто е проблем на младите луѓе и главно настанува на 20-40 годишна возраст, особено при професии кои се поврзани со долготрајно седење.
Клиничката слика може да варира од постоење на неколку отвори во пределот на кокцигеалната коска, понатаму во вид на топчеста про- мена, која најчесто е црвена, мека и многу болно чувствителна при палација, во некои случаи се манифестира со појава на голем апцес проследен со силна болка и покачена телесна температура, додека во други случаи може да постои фистулозен отвор низ кој се сецернира серо-пурулентна содржина, а при хронични состој- би може да се појават и повеќе фистулозни отвори во сакрокок- цигеалната регија или пошиуроко во глутеалната регија, со ретка појава на фистулозни отвори дури и во скроталната регија. Пилонидалните синуси во препо- ните се манифестираат со иден- тична клиничка слика, а при ком- плицирани хронични случаи мож- но е фистулозните канали да се прошират и на пубичната регија и во горниот дел на натколеницата. Често доаѓа и до зголемување на регионалните лимфни жлезди во ингвиналната регија.
Постојат две теории за настанува- њето на пилодинален синус во коксигеалната регија. Првата тео- рија е во прилог на вродена сос- тојба и се објаснува со тоа дека во текот на развојот на плодот во мат- ката доаѓа до задржување на еден дел од примитивниот ‘рбет во вид на шуплина или канал под кожата во самиот кокцигеален дел од ‘рбетот. Ова секако се потврдува со фактот дека уште при првиот неонатолошки преглед по раѓа- њето кај некои новороденчиња се забележува постоење на 2-3 мали дупчиња во пределот на тртичната коска.

Исто така, во прилог на конгени- талната теорија е и појавата на пилонидални синуси кај мали деца од училишна возраст, како и присуството на „снопчиња“ влакна кои се извлекуваат со хируршки инструмент од самите отвори на пилонидалниот синус. Другата теорија претпоставува враснува- ње на влакната во пределот на тртичната коска под дејство на долготрајно седење, бидејќи тогаш постои постојано надразну- вање и притисок во „опашниот“ дел на ‘рбетот. Како едни од факторите на нивното настанување се и дебе- лината, зголеменото потење и носе- ње тесна облека, додека појавата на пилонидалните синуси во ингвинал- ната регија кај женската популација најчесто се поврзува со депилација и хормонални промени поврзани со менструалниот циклус.

Третманот на пилонидалните сину- си може да биде конзервативен и оперативен. Конзервативниот трет- ман се состои од депилација на ре- гијата, одржување редовна хигиена со неутрални купки за интимна нега или нега на бебиња, додека при поголема дразба или појава на бол- ка се советува локална употреба на облоги со acidi borici, а по потреба и антибиотска терапија. При акутни состојби на абсцедирање на пилонидалниот синус се врши инцизира (засекување) со локална анестезија, испирање на апцесната шуплина со соодветни препарати за третман на рани и се поставува дренажа.
Постапката се повторува се до целосно смирување на воспалителниот процес. Ваквата постапка може да доведе до трајно извлекување на пилонидалниот синус, но најчесто во пракса состојбата се повторува и со текот на вре- мето доаѓа до значително влошување на локалниот статус, проширување на фистулозните канали во околните ткива, што понатаму изнудува порадикални хируршки интервенции. Од тие причини се порепорачува оператив- но лекување во што порана фаза на пилонидалното заболување.

Оперативната техника што се применува зависи пред се од локалниот статус на пилонидалниот синус, а методите може да бидат затворени или отворени. Во хируршката пракса отворениот хируршки третман, како и техничката марсупијализација почесто се применуваат од страна на општите хирурзи и супспецијалистите по абдоминална- та хирургија. Затворените техники се „привилегија“ на специјалистите по пластична и реконструктивна хирургија поради нивното искуство во отстранувањето на заболеното ткиво „до здраво“ и покривање на новонастанатиот дефект со околко ткиво со разни реконструктивни оперативни техники.

Во нашата пракса најчесто се применува затворената хируршка техника, а тоа е техниката на ексцизија и затворање со W-пластика, кај пилонидални синуси со неколку синусни отвори и фистулозни канали.

Кај комплицираните пилонидални синуси најхчесто се применува радикална ексцизија и покривање на дефектот со ротацион резен, понатаму со Z-пластика, разни видови флепови именувани по разни хирурзи (како Либерг и Каридакис), додека кај крајно запоставени случаи или повеќекратно рецидивирачки состојби може да се примени и отворената метода, со секундарно заздравување на ексцизионата рана (со примена на антибиотски сунѓер или современи влаѓни преврси со микрофибер со јонско сребро, алгинати, хидроколоиди или метракилат – пудра).

Во исклучително ретки случаи дефектот се покрива со кожни автотрансплантанти. При примена на сите видови затворени оперативни техники задолжително се поставува вакуум дренажа. Предоперативната припрема е рутинска: биохемиски лабораториски иследувања, ЕКТ, РТГ на бели дробови кај повозрасни пациенти и кај пушачи. Оперативниот зафат се изведува со разни видови анестезија, зависно од оперативната техника која ќе се примени: локална, интравенска потенцирана анестезија, спинална анестезија и општа – ендотрахеална анестезија.

Третманот може да биде без хоспитализација, со еднодневна хоспитализација и хоспитализација од 2-3 дена. Постоперативно се вршат редовни конроли и преврски, со менување на вакуум дренажата. Сутурниот материјал се отстранува на 8-12 постоперативен ден. Враќање на секојдневните активности следува по две недели од извршениот оперативен зафат, со ретки исклучоци. Враќање на спортски активно, пак, еден месец по хируршката интервенција.

За детално читање на овој текст, погледнете на 26-27 стр. во електронското издание на BETTY магазин (Март 2024).