д-р Бетим Даути
Општа болница, Гостивар
|
Коронарната артериска болест (КАБ) е резултат од акумулација на атероматозни плаки кои се наоѓаат во ѕидовите на коронарните артерии кои го хранат миокардот (срцевиот мускул) со кислород и нутритиенти. Растењето на овие плаки во луменот на артериите предизвикува стеснување со што се намалува нивниот пречник. КАБ може да се дели на акутна и хронична коронарна артериска болест. Во хронична коронарна артериска болест (хронична КАБ) припаѓаат следните групи: пациенти со прележан миокарден инфаркт, пациенти по миокардна реваскуларизација (перкутана коронарна интервенција или аорто-коронарен бајпас) и пациенти со ангиографски докажана КАБ.
ЕТИОЛОГИЈА И ПАТОФИЗИОЛОГИЈА
Во основа механизмот за појава на КАБ е дисбалансот меѓу потребите и дотурот на кислород во срцевите клетки. Редукција на луменот на коронарните артерии има за последица намалување на миокардната перфузија во состојба на зголемена побарувачка/потрошувачка на кислород или во базални услови.
КЛИНИЧКА СЛИКА
Градна болка (
Angina Pectoris stabilis) која се карактеризира со следниве елементи:
- Квалитет: притисок, стегање, печење, гушење;
- Локализација: долж градната коска, лево рамо и лева рака, десна рака, вилица;
- Пропагација: внатрешни делови на левата рака, лево рамо, десна рака, вилица;
- Траење: најчесто 2-10 минути, но не подолго од 20 минути;
- Провоцирачки фактори: физички напор, психички стрес, големо количество храна, изложување на ладно;
- Начин на смирување: со прекин на физичкото оптоварување или по земање на лингвалета нитроглицерин. Придружни симптоми: страв, потење, забрзана срцева работа.
ДИЈАГНОЗА
Електрокардиограм во мирување:
• Вообичаено во мирување е нормален (кај 30-50 % од пациентите)
- Можно е присуство на: патолошки Q забец (претходен МИ), ST-T бран абнормалности (се сензитивни но неспецифични) или појава на ST-сегмент депресија, која е реверзибилна и е силен доказ за КАБ.
Анализа на крвта: Треба да се прави кај сите пациенти: липиден статус: вкупен холестерол, ХДЛ-холестерол, ЛДЛ-холестерол, триглицериди; гликемија; полна крвна слика; уреа и креатинин.
Коронарен стрес тест (КСТ) се изведува со цел потврда на дијагнозата и/или проценка на тежината на болеста.
Ехокардиографија – се проценува глобалната левокоморна функција, сегментните абнормалности на ѕидното движење, исхемична митрална регургитација, ЛК аневризма или интракавитарни тромби.
Коронарна ангиографија има за цел проценка на анатомијата на коронарните артерии, а во услови на значајна стеноза во исто време може да се спроведе и терапевтска процедура: балон ангиопластика и по потреба имплантација на ендоваскуларна протеза (стент).
ТЕРАПИЈА: Цели на терапевтскиот третман е да се подобрува прогнозата преку превенирање на миокарден инфаркт или смрт и намалување на морбидитетот (намалување или целосно отсуство на симптомите на градна болка). Третманот на пациентот со хронична коронарна болест опфаќа неколку сегменти што меѓу себе се надоврзуваат:
1) Третман на модифицирачки ризик-фактори: прекин на пушење, постигнување целни вредности на крвниот притисок, контрола на нивото на шеќер, маснотиите во крвта, намалување на телесната тежина, спроведување регуларна физичка активност;
2) Медикаментозен третман: препораки за примена на медикаменти за подобрување на прогнозата кај пациенти со хронична коронарна болест:
- Аспирин 100 mg/д кај сите пациенти во отсуство на контраиндикации;
- Статини кај сите пациенти со КАБ;
- АКЕ-инхибитори кај сите пациенти со КАБ кои имаат артериска хипертензија, срцева слабост, ЛК дисфункција, стар миокарден инфаркт со ЛК дисфункција и дијабетес;
- Орални бета-блокатори во отсуство на контраиндикации кај пациенти со стар миокарден инфаркт или срцева слабост;
3) Реваскуларизационен третман: во лекувањето на пациентите со хронична коронарна болест засега во рутинска употреба се две реваскуларизациони процедури: коронарна бајпас хирургија (CABG) и перкутани коронарни интервенции (ПКИ).
За детално читање на овој текст, погледнете на 4 стр. во електронското издание на BETTY магазин (СЕПТЕМВРИ 2021).
.svg){kind=icon}