BETTY фармацевт – Вагинално здравје

Мартина Димеска
магистер по фармација
Аптека Мента, Прилеп

|



Добро вагинално здравје се одржува со осигурување дека сте во добра општа здравствена состојба. Ова вклучува здрава исхрана и вежбање. Нормалното вежбање помага во одржување на добрата вагинална функција, бидејќи одењето и трчањето му помагаат на карличниот под да се тонизира и да обезбеди добро општо здравје.

Вагинални секрети и исцедок

Освен за време на периодот како дел од вашиот природен менструален циклус нормално е да произведувате јасен или бел секрет (исцедок) од вагината. Оваа слуз се произведува природно од вратот на матката, познат како грло на матката.
Исцедокот од вагината не е секогаш лош знак.  Постои мит дека обилното чисто или бело празнење е поврзано со сексуално преносливи инфекции.
Промените во количината на исцедокот можат да бидат 100 % хормонални, со други зборови  поврзани со менструалниот циклус, бременоста или менопаузата. Изгледот и количината на исцедокот од вагината варираат во текот на целиот менструален циклус. Кога вашиот јајчник ослободува јајце-клетка (овулација), вашиот исцедок обично станува подебел и растеглив, како сурова белка од јајце.
Здравиот исцедок нема силен мирис или боја. Можеби чувствувате непријатна влажност, но не треба да имате чешање или болка околу вагината. Ако има некои промени во исцедокот кои не се нормални за вас, како што е промена на бојата или почнува да мириса или чеша, посетете го  вашиот матичен лекар/гинеколог, бидејќи можеби имате инфекција.

Бактерии присутни во вагината

Постојат многу бактерии во вагината, и тие се тука за да ја заштитат. Вагината содржи повеќе бактерии отколку на кое било друго место во телото по цревата, но бактериите се таму со причина.

Добрите бактерии во вагината:
- обезбедуваат „нумеричка доминација“ - тие се побројни од другите потенцијални штетни бактерии кои можат да навлезат во вагината;
- помагаат да се одржи рамнотежата на pH на вагината (колку е кисела вагината) на рамномерно ниво, што помага да се одржи рамнотежата на бактериите;
- можат да произведат бактериоцини (природни антибиотици) за да ги намалат или уништат другите штетни бактерии кои влегуваат во вагината;
- произведуваат состојки кои ги сопираат инвазивните бактерии кои се лепат на ѕидовите од вагината, што спречува бактерии да ги напаѓаат ткивата.

Доколку се наруши рамнотежата на бактериите, може да дојде до инфекција и воспаление. Пробиотските бактерии помагаат да се одржи pH рамнотежата на вагината на нормално ниско ниво (помалку од pH 4,5), што, исто така, го спречува растот на другите организми. Ако pH на вагината се зголеми (станува помалку кисела), квалитетот или количината на пребиотските бактерии може нагло да опадне, а другите бактерии да се размножат. Ова може да резултира со инфекции како што се бактериска вагиноза или кандида, што може да предизвика симптоми кои вклучуваат чешање, иритација и абнормален исцедок.

Кога се јавуваат инфекциите?

Инфекциите од гинеколошка природа може да се јават во која било возрасна доба, но најчесто во репродуктивната доба. Се карактеризираат со зголемен вагинален исцедок, кој се карактеризира со интензитет, боја и специфичен мирис, но може и да се  проследени со нарушување на општата состојба, како болки во стомакот, зголемена телесна температура, малаксаност итн.

Дали секогаш вагиналниот исцедок значи и инфекција?

Не, зголемен вагинален исцедок може да се јави при физиолошки, односно при нормални промени во телото.  Па така, на пример, зголемен вагинален исцедок може да е поврзан со нивото на естроген во крвта како при:  пубертет, бременост и употреба на контрацептивни пилули.

Патолошки, но од неинфективна природа, вагиналниот исцедок може да е зголемен и во состојби како, на пример, присуство на страно тело во вагината (тампон, кондом итн ), може да е симптом на некаков тип на карцином на гениталните органи. Имено, може, исто така, да биде и придружен симптом на постоење генитална фистула, како и тоа да биде резултат на други бенигни промени, па дури и алергиски реакции.

Абнормалното вагинално празнење е знак на инфекција:

Нормално е жените да имаат вагинален секрет за време и по пубертетот. Всушност, вагиналната слуз игра важна улога во помагањето на жените да забременат. Исто така, игра улога во заштита  на растечкиот фетус. Количината, бојата и текстурата на слузта се менуваат во текот на месечниот циклус на жената. Тоа, сепак, вели дека абнормалното вагинално празнење може да биде знак за инфекција. Многу фактори можат да играат улога во појавата на вагинални инфекции и празнење.

Што предизвикува абнормален вагинален исцедок и инфекција?

Абнормалниот вагинален исцедок е различен од нормалните месечни вагинални секрети. Тоа е веројатно да биде придружено со „горење“ или чешање или и двете и може да има силен мирис. Овој тип на празнење не треба да се игнорира, бидејќи тоа е знак на проблем што треба да се реши. Понекогаш инфекцијата може да биде предизвикана од прекумерно растење на нормалните вагинални бактерии. Ова може да предизвика и чешање и празнење. На пример, инфекцијата со квасец е нервозна и непријатна. Во други случаи, инфекцијата е сексуално пренослива. Гонорејата и хламидијата, на пример, се сексуално преносливи инфекции предизвикани од бактерии кои резултираат со вагинално чешање и празнење. Лево нетретирани, СПБ може да предизвикаат сериозна болест, па дури и смрт. За среќа, повеќето СПБ можат ефикасно да се лекуваат со антибиотици.

Дали сите инфекции во гинекологијата се сексуално преносливи?

Не, има и одреден дел на инфекции кои не се сексуално преносливи и настануваат кога се нарушува балансот на нормалните микроорганизми во вагината или уште познато како „нарушување на локалниот имунитет“. Kога се нарушува тој баланс, одредени микроби може да се намножат и да предизвикаат патолошка состојба која влијае на репродуктивното здравје на жената. Една од тие состојби е т.н. бактериска вагиноза, при која, всушност, се третира само  жената, не и нејзиниот партнер, за разлика од сексуално преносливите инфекции.

Како се лекуваат инфекциите во гинекологијата?

Секоја состојба на зголемен вагинален исцедок треба адекватно да се евалуира и по пат на правилно поставена дијагноза, задолжително да се лекува. Третманот зависи од причината, а кај сексуално преносливите инфекции третманот е секогаш со одреден антибиотик и секогаш се лекуваат и жената и нејзиниот партнер.

Кои се последиците од инфекциите?

Широк е спектарот на последиците, од локална инфекција, па сè до пелвична инфламаторна болест која може да го засегне целиот репродуктивен тракт, па сè до засегање на целиот организам или т.н. диеминирана болест.

Компликациите може да се јават и кај жените, но и кај мажите, исто така. На пример, една од компликациите на сексуално преносливата хламидија е Reiter’s syndrome, кој почесто се јавува кај мажи, а се карактеризира со воспаление на зглобовите, уретрата и конјунктивитис.

Инфертилитетот треба да се нагласи како последица, како и последователниот зголемен ризик за ектопична бременост.

Вагинални инфекции во текот на бременоста

 Вагиналните инфекции можат да се појават и во тек на бременоста. Бремените жени можат да добијат вагинални инфекции во текот на нивната бременост поради пореметена рамнотежа на хормони и понекогаш поради паѓање на имунитетот. Во бременоста последиците од инфекциите може да бидат со многу сериозен исход  и затоа нивна навремена дијагноза и третман е една од есенцијалните дејности на гинекологот.

За детално читање на овој текст, погледнете на 8-9 стр. во електронското издание на BETTY магазин (ЈАНУАРИ 2022).