Справување со чувството на срам и страв

Пишува: Ивица Павлов, Лиценциран психолог и когнитивно-бихејвиорален советник

Срамот како бариера за раст
Луѓето кои се срамат честопати се борат да им дозволат на другите да им се приближат, плашејќи се дека ќе бидат згрозени доколку навистина ги запознаат. Тие, исто така, честопати избегнуваат друштвени собири бидејќи длабоко во себе веруваат дека не се добредојдени. Срамот е сложена емоција која произлегува од длабокото чувство на недостојност или несоодветност.

Се разликува од вината, бидејќи вината е поврзана со лошо чувство за нешто конкретно што некој го направил, додека срамот вклучува чувство на одвратност кон самите себеси.

Засрамените личности имаат тенденција да чуваат многу тајни затоа што нивното вистинско јас го доживуваат како неприфатливо за другите.

Поради тоа, многу важно е да се знае дека ова обемно чувство на срам потекнува од детството и постоечко понижување од стана на родителите. Меѓутоа, засрамените деца не ги обвинуваат своите старатели.
Ги штитат од чудна, но логична причина: за да не се чувствуваат целосно сами. Претпочитаме да мислиме добро за нашите старатели отколку да земеме предвид колку лошо сме изневерени – и да го препознаеме сиот гнев и тага што ни го предизвикале. Додека некои личности можеби ги доведуваат во прашање мотивите зад таквото навредливо однесување, тие кои се заробени во чувство на срам цврсто веруваат дека го заслужиле тоа.

Стратегии за надминување на срамот и улогата на самоконтролата во надминување на стравот
Стравот е длабоко вкоренета емоција која служи како механизам за преживување, предупредувајќи нè за потенцијални закани. Важно е да се препознае дека стравот е природна човечка емоција и тоа е нешто што можеме да го надминеме со помош на самоконтрола. Многумина од нас постојано доживуваат длабоко вкоренет страв, што се манифестира во различни вознемирувачки мисли и верувања. Се плашиме да бидеме напуштени од другите, подложни на срам и понижување, јавно исмејувани, губење на контролата над нашите тела или да бидеме перципирани како неуспешни и слаби. Овој страв од непосредни „катастрофи” нè води во состојба на хиперсвесност, каде што секогаш сме будни, вознемирени, исплашени и на крајот, длабоко несреќни. Иако нашите блиски може да се обидат да понудат спокој, тоа често не успева да го ублажи нашиот ужас, оставајќи нè заробени во овој циклус.

Личното соочување со нашите стравови преку терапија може да биде ефикасна техника за надминување.
Можеби на почетокот изгледа застрашувачки, но запомнете дека секој чекор што го правите кон соочување со вашите стравови постепено ослободува. Самоконтролата делува како моќен противотров за стравот. Со самоконтрола, можеме да преземеме одговорност за нашите одговори на страшни ситуации. Наместо да дозволиме стравот да ги диктира нашите постапки, со помош на самоконтрола ги рационализираме нашите мисли и емоции. Со самоконтрола и работа на себеси, можеме да ги предизвикаме нашите самоограничувачки верувања и да развиеме позитивна слика за себе.

Саморефлексија и прифаќање
Најдете време да размислите за потеклото на вашиот срам и да ги истражите неговите основни причини. Овој процес на саморефлексија служи за фокусирање на грешките од минатото, туку за разбирање себеси и прифаќање на вашето минато. Запомнете, вие не сте дефинирани од вашите грешки, туку од тоа како учите и растете од нив.

Практикување на самосочувство
Бидете љубезни кон себе, бидејќи заслужувате љубов. Однесувајте се кон себе со истото сочувство и разбирање што би му го понудиле на некој драг пријател. Прифатете ги вашите несовршености и грешки како можности за раст, знаејќи дека тие се дел од вашата убава, еволутивна приказна.

Фокусирање на личен раст
Прифатете го верувањето дека личниот раст е доживотно патување. Гледајте ги неуспесите како отскочна штица кон напредок и издржливост.
Секое сопнување е шанса да научите нешто ново и да станете посилна, посочувствителна верзија од себе.

Побарајте поддршка од другите
Опкружете се со добри пријатели, семејство и разговарајте со стручен терапевт кој може да понуди насоки и разбирање. Споделете ги вашите искуства и борби со најблиските кои можат да обезбедат безбеден простор за подобрување и раст. Когнитивно преструктуирање
Стравот често произлегува од искривени шеми на размислување. Со вклучување во когнитивното реструктуирање, можеме да ги предизвикаме и да ги преформулираме нашите негативни мисли. Запомнете, вашите мисли не се факти. Направете чекор назад, преиспитајте ја валидноста на вашите стравови и заменете ги со помоќни и пореални мисли.
Запомнете, посегнувањето по помош е знак на сила, а не на слабост. Ако вашите стравови значително влијаат на вашиот секојдневен живот и ја попречуваат вашата способност да функционирате, може да биде корисно да побарате стручна поддршка. Обезбедуваме насоки со специјализирани терапевтски пристапи прилагодени на вашите специфични стравови.Најважно од сè, разберете дека секое човечко суштество, вклучително и ние самите, е несовршено и скршено на свој начин.

Наместо да се стремиме кон недостижни идеали за чистота и добрина, треба да ги прифатиме вродените недостатоци што нè прават луѓе. Со практикување љубезност кон себе и кон другите, градиме емпатија и ги отфрламе критиките засновани на нереални стандарди. Оние кои прават да се чувствуваме засрамени, ги потенцираат нашите недостатоци, затоа што незрело забораваат на сопствените.

За детално читање на овој текст, погледнете на 20-21 стр. во електронското издание на BETTY магазин (Април 2024).