Ekzema e pakëndshme

Mr. Dr. Natasha Teovska Mitrevska
Dermatovenerologe

|



Dermatiti atopik është një gjendje inflamatore e zakonshme dhe kronike e shoqëruar me kruajtje të lëkurës, që mund të prekë të gjitha grupmoshat. Një emër tjetër karakteristik për këtë sëmundje është ekzema, por ky term lidhet më shpesh me shfaqjen e të njëjtave simptoma në duar. Te më shumë se 90%, simptomat e para shfaqen në vitin e parë të jetës dhe te 75%, në vitin e tretë të jetës.

Shkaqet e dermatitit atopik nuk janë plotësisht të njohura, por në thelb lidhen me zhvillimin e vonuar të sistemit imunitar. Shumë fëmijë në historinë familjare kanë ndonjë nga sëmundjet atopike, si astmë dhe rinitit alergjik. Substancat që shkaktojnë reaksione alergjike quhen alergjenë ushqimorë, të cilët janë qumështi i lopës, veza, arrat, kikirikët, bajamet, lajthitë, arrat, agrumet, poleni, pluhuri i shtëpisë, myku dhe qimet e kafshëve.

Karakterizohet nga shfaqja e zonave të thata në lëkurën e kokës, ballit, fytyrës dhe anëve të brendshme (përkulëse) të gjymtyrëve të sipërme dhe të poshtme. Te fëmijët dhe të rriturit zakonisht shfaqet në fytyrë, qafë dhe në anën e brendshme të bërrylave, gjunjëve dhe kyçeve të këmbëve. Te foshnjat, ekzema zakonisht shfaqet në ballë, faqe, bërryla, këmbë, kokë dhe qafë. Ekzema ndonjëherë mund të shfaqet si një reagim i shkurtër që ka simptoma për orë ose ditë, por në raste të tjera simptomat zgjasin më shumë dhe shfaqen si dermatit kronik.

Në thelb të dermatitit atopik është lëkura e thatë, e cila rezulton nga një çrregullim në metabolizmin e acidit yndyror të pangopur apo acidit linolenik, që çon në dëmtimin e barrierës së lëkurës. Lëkura thahet, duke lejuar kështu hyrjen e baktereve dhe alergjenëve në të dhe bëhet e trashë dhe e plasaritur, pas çka mund të shfaqen flluska, të cilat krijojnë kore të lokalizuara në qafë, gjunjë dhe bërryla.

Kruajtja e vazhdueshme i bën fëmijët nervozë dhe të acaruar. Në terapi ata edukohen që të shmangin kruajtjen dhe gërvishtjet, e cila është masa më e rëndësishme e kontrollit, si dhe të shmangin mbinxehjen, veshjen e rrobave të leshta, gjendjet e djersitjes së madhe dhe përdorimin e sapunëve. Për më tepër, dermatologu i këshillon që të përdorin vetëm preparate të përshtatshme dhe pa përbërës agresivë për qetësimin, hidratimin dhe kontrollin e thatësisë dhe atopisë. Përfitimet e dietës janë gjithashtu efektive, veçanërisht te fëmijët e vegjël, të cilët marrin edukim special edhe për mbrojtjen nga infeksionet dhe rikthimin e infeksioneve bakteriale dhe virale.

Trajtimi varet gjithmonë nga mosha e pacientit, shëndeti i përgjithshëm, si dhe lloji dhe ashpërsia e gjendjes. Trajtimi i dermatitit atopik përfshin gjetjen dhe largimin e alergjenit, por edhe të faktorëve nxitës që e kanë provokuar shfaqjen e tij. Në mjekimin lokal, varësisht nga stadi aktual i sëmundjes, duhen përdorur zbutës, emulsione kortikosteroide dhe kremra, të cilët, në varësi të komplikimeve dytësore, kombinohen me antibiotikë.

Përdorimi lokal i inhibitorëve të kalcineurinës çon në zvogëlimin e inflamacionit. Këto barna janë një alternativë e sigurt për glukokortikoidet. Nëse kruajtja është e rëndë, mund të jepen antihistamina orale. Terapia duhet të mbikëqyret dhe të jepet vetëm nga një dermatolog.

Për lexim të hollësishëm të këtij teksti, shihni f.30 të botimit elektronik të revistës BETTY (DHJETOR 2021).